B&W vinden archeologie te duur
Archeologisch onderzoek in Hazenwinkel in de wijk Brandevoort is te duur en duurt te lang. Dat stellen burgemeester en wethouders in een informatiebrief aan de gemeenteraad. Ook zijn de te verwachten vondsten niet uniek en (dus) belangrijk genoeg, vinden B&W. Ze gaan daarmee lijnrecht in tegen het advies van stadsarcheologe Janneke Bosman. Vakmensen zijn verbaasd en verontrust over deze beslissing. Zij noemen het een ondeugdelijk onderbouwd besluit.
Raadslid Michael Rieter is verbijsterd. "Ik heb hier geen woorden voor. Eerst hebben we een stadsarcheoloog die niks doet en nu hebben we een goede, enthousiaste archeologe en die mag niet aan de slag. En dat juist in het gebied wat Helmond internationaal op de archeologische kaart heeft gezet."
Rieter van Helder Helmond heeft hierover samen met een teleurgestelde Rudi van de Made van GroenLinks vragen aan het college van burgemeester en wethouders gesteld. Zij willen dat het College terugkomt op deze beslissing en willen weten of tegen dit besluit kansrijke bezwaren kunnen worden ingediend.
Na jarenlang geen aandacht aan archeologie geschonken te hebben, moest het gemeentebestuur overstag vanwege het invoeren van de Wet op de archeologische monumentenzorg in 2007. Deze verplicht gemeenten onder meer om te bepalen waar archeologische sporen te vinden zijn en hoe belangrijk het is deze te bewaren of, indien dit onmogelijk is, op te graven.
Dat resulteerde in januari 2009 in een Beleidsplan Archeologie Eindhoven – Helmond. Daarin staan onder meer Stepekolk en Hazenwinkel als gebieden waarvoor de verwachtingen hoog zijn. Proefopgravingen hebben laten zien dat in Hazenwinkel en Stepekolk sporen en vondsten uit de midden en late ijzertijd en de vroeg Romeinse tijd te vinden zijn, meer dan 2000 jaar oud. Het advies van de begin dit jaar benoemde stadsarcheologe Janneke Bosman is dan ook het totale gebied op te graven alvorens met bouwen te beginnen. "Dit onderzoek laat mijn archeologenhart sneller kloppen," vertelt ze ons.
Hazenwinkel en Stepekolk zijn twee aangrenzende gebieden waar de volgende uitbreiding van Brandevoort gepland staat. Het Helmondse College schat de kosten van een opgraving hier op zo'n 550.000 euro.
Tonnie van de Rijdt – van de Ven, voorzitter van de Archeologische Vereniging Kempen- en Peelland, vind deze beslissing onbegrijpelijk. "Het gaat om bijzondere resten. In Brandevoort hebben langdurig mensen gewoond en zijn buitengewoon gave resten te vinden die ons veel nieuws kunnen vertellen over het ontstaan van vaste woonplaatsen aan het begin van onze jaartelling. Al eerder zijn hier opgravingen gedaan, zoals een opvallend groot grafveld in Ashorst. Dan wil je weten waar de daar begraven mensen woonden of vandaan kwamen. Deze en vele andere vragen kunnen alleen beantwoord worden door nieuw onderzoek, zoals in Hazenwinkel."
"Wij vinden het nogal verontrustend dat het collega het oordeel van deskundigen, de gemeentelijke Monumentencommissie en de stadsarcheoloog terzijde schuift zonder daar een goede onderbouwing voor te geven. Dat is onzorgvuldig beleid en gaat in tegen de plicht van een gemeente om goed voor het eigen archeologische erfgoed te zorgen."
Naar verwachting zullen diverse Heemkundekringen en andere betrokkenen zich bij het protest aansluiten. "Brandevoort heeft Helmond internationaal op de kaart gezet. De archeologie misschien wel meer dan de nieuwbouw. Dan mag je toch verwachten dat het gemeentebestuur daar ook wat voor over heeft," zegt 1 van hen.
16 reacties:
vraag?? nogmaals ,n vraag?? gaat het niet snel zat,, je denkt zo ,,en denken is nog vrij in nederland,, zitten ze er zelf met hun geld in????, of krijgen ze geen bonus ,ivm tijd schema?? is nog steeds ,n vraag hoor,, of is het geld op ?? je hoort v belangen verstrengling?? wie??????
eind 2008 tot maart 2009 zijn opgravingen in Luchen – Mierlo geweest.
Volgens mij op een steenworp van Brandevoort.
Er zijn voor de archeologie waardevolle ontdekkingen gedaan.
Nederland heeft ook het verdrag van Malta getekend!
Zorgplicht voor Anonieme Analfabeten van Helmond
Reactie op het besluit van B&W om het archeologisch onderzoek in Brandevoort (Stepekolk en Hazenwinkel) niet voort te zetten, in tegenstelling tot het advies van de gemeentelijk archeoloog en de monumentencommissie.
Verantwoordelijkheid van overheid
Overheid en bestuurders zijn verantwoordelijk en verplicht om te zorgen voor de gemeenschap en gemeenschapsbelangen, daar hebben wij ze uiteindelijk voor gekozen. Dit betekent dat zij niet alleen aandacht moeten hebben voor de huidige samenleving en de (veelal korte termijn) toekomst, maar evengoed verantwoord moeten omgaan met het erfgoed wat door onze voorouders is nagelaten. Zowel erfgoed zichtbaar bovengronds (gebouwde monumenten) als -meestal- onzichtbaar ondergronds (archeologische sporen). Van bestuurders verwachten wij dat ze deze verantwoordelijkheid aan kunnen en de belangen van de samenleving in totaliteit zorgvuldig en met de juiste argumenten afwegen.
Het landschap ingrijpend ingericht
Het landschap dat gedurende vele duizenden jaren is ontstaan wordt momenteel door onze generatie ingrijpend voor eigen belangen ingericht. Bijvoorbeeld door onder andere diepe bouwputten voor nieuwbouw, industrieterreinen, hemelwater- en rioolwater-bergbezinkbassins, rioolputten, wegen, kabelnetwerken, parkeerkelders, ondergrondse spoorlijnen en tunnels. Als nooit te voren wordt er momenteel grootschalig in de bodem geroerd. Dat deze werkzaamheden een economisch belang hebben is duidelijk. Als onherroepelijk gevolg gaat tegelijkertijd met het grondwerk de geschiedenis van gewone mensen ter plaatse. waarvan nooit iets op papier is gezet (dus historisch onbekend), definitief verloren.
Prehistorisch landschap
Hoe kunnen wij de vroegere samenleving leren kennen als we slechts incidenteel en sterk verspreid gelegen ‘postzegelvlakjes’ opgraven ? Belangrijk voor het inzicht in een vroegere samenleving is grootschalig onderzoek van prehistorische landschappen, waarbij de relatie tussen mens en omgeving wordt bestudeerd. Niet alleen huizen en afvalputten zijn interessant, de ligging van de huizen in het landschap en het areaal van akkers, de relatie tussen wonen en begraven, onderlinge afstand tussen verschillende nederzettingen, ontwikkeling van bewoning in ruimtelijke zin, inrichting van erven, gezamenlijk beheer van grafvelden en begraafplaatsen, gezamenlijke weidegebieden, de intensiteit waarmee de mensen het landschap inrichtten, gebruikten en beheerden, afhankelijkheid van akkerbouw, veeteelt of jacht, enz. enz. Allemaal vragen waar wij, als geïnteresseerden in de eigen geschiedenis, nog maar nauwelijks een antwoord op kunnen geven.
Brandevoort al in de Prehistorie intensief bewoond
Eerder uitgevoerde opgravingen in Brandevoort, en jarenlange veldverkenningen van onder andere Henk Goossens (Mierlo-Hout) en Henk Simons (Mierlo) in deze gebieden, bewezen al dat er in de Prehistorie nergens zo intensief gewoond is in Helmond dan op Brandevoort. Nu de eenmalige (en allerlaatste) kans zich voordoet om, voorafgaand aan de nieuwbouw in het gebied, deze prehistorie te leren kennen, is het onze plicht (de verantwoordelijkheid van de bestuurders) om zorg te dragen dat deze voorhistorische inwoners van ons grondgebied bekend worden. Dat wil zeggen dat de anonieme analfabeten uit de prehistorie van Helmond (er is immers nooit iets over opgeschreven, zij hebben zelf geen enkel geschrift nagelaten) bekend worden, zodat zij een belangrijk en tot nog toe onbekend hoofdstuk aan onze geschiedenis kunnen toevoegen. Het grootste gedeelte van het menselijk bestaan is immers pre-historie.
Grootschalig archeologisch onderzoek, zoals dit in Brandevoort nog mogelijk is, wordt maar zelden uitgevoerd. Juist samen met de eerdere archeologische projecten op Brandevoort levert het heel veel nieuwe informatie, niet alleen voor de lokale geschiedenis maar zeker ook voor de regionale geschiedenis. Een grootschalig archeologisch onderzoek, waarbij nieuwe en oude projecten elkaar aanvullen, vormt een voorbeeldfunctie voor andere overheden en onderzoekers. Daarin kan Helmond een positief voortouw nemen.
Ontwortelde inwoners
Anderzijds is een ‘kort-door-de-bocht’ beslissing zoals deze door het college voorgesteld wordt, een voorbeeld van slecht bestuurlijk beheer van gemeenschappelijke erfenissen. Adviezen van deskundigen worden immers genegeerd en de argumenten zijn mager en gericht op economische belangen en korte termijn exploitatie van het landschap. En dat in een tijd dat erfgoed educatie en eigen identiteit zo sterk in de belangstelling staan (in Brandevoort wordt zelfs gebouwd in een ‘historische’ bouwstijl !). Als dergelijke beslissingen worden overgenomen door andere overheden zullen wij over een paar jaar in een historische woestijn wonen, met ontwortelde gevoelens van de inwoners. Wat blijft er dan over van het idee van de Europese Ministers en van het verdrag van Malta, waarbij aandacht voor cultureel erfgoed als bestuurlijke verantwoordelijkheid gezamenlijk is ondertekend? Ook Helmondse bestuurders zijn wettelijk verplicht om zich aan de, op grond van het Verdrag van Malta vernieuwde, Monumentenwet te houden. Of op zijn minst de belangen zorgvuldig af te wegen met de juiste argumenten.
Zorgplicht voor erfgoed
Wij vragen de raad om het besluit van het college van B&W nogmaals te overwegen. Hopelijk worden dan de anonieme analfabeten uit de Helmondse prehistorie uit de vergetelheid gehaald, is dat niet de zorgplicht van de overheid?
Mogen wij van ons bestuur een weloverwogen besluit verwachten?
Theo de Jong, mede-oprichter en bestuurslid van de voormalige Historische en Archeologische Vereniging Helmont
@Theo,
ik had het niet beter kunnen zeggen-schrijven. Ook ik hoop dat de Helmondse bestuurders nog een keer goed nadenken.
Anita
Ja, raar: LIJKEN we net n wethouder te hebben die iets aan cultuur wil doen, schiet de archeologie er toch nog telkens bij in. Wat dat betreft doet Bethlehem het niet beter dan zijn voorgangers die alle regels aan hun laars lapten. Veel mooie praatjes maar daden, ho maar. Het mag allemaal nix kosten. Ik houd m’n hart vast voor als deze wethouder in maart vertrekt..
Niet alleen ‘archeologen’ ook heemkundekringen zijn het niet eens met het besluit van B&W dat in Hazenwinkel geen archeologisch vervolgonderzoek nodig is.
In een gezamenlijke brief hebben zij B&W hun bezwaren laten weten. Die brief is een gezamenlijke actie van
Archeologische Vereniging Kempen en Peelland, AWN afd 23
Heemkundekring Helmond-Peelland,
Heemkundekring Beistervelds Broek, Helmond
Heemkundekring Myerle, Mierlo
Stichting Archeologische Samenwerkingsverband Helmond en omstreken (SAS)
B&W zetten bij de toelichting op hun besluit voor geen achelogische vervolgonderzoek voor Hazenwinkel kantekeningen bij de waardering van deskundigen over het belang van de archeologische resten in Hazenwinkel.
Bij dat besluit en vooral de motivering daarvan zijn echter ook zeer vele kanttekeningen te maken. Waarvan als belangsrijkste dat B&W op eigen houdje en zonder goede onderbouwing bepaalt wat voor de kennis van ons verleden wel of niet van belang is. Vooral dat verontrust ons en daar maken we bezwaar tegen.
De volledige brief die aan B&W is verzonden is te vinden op http://www.archeologie.dse.nl
Tonnie van de Rijdt – van de Ven
voorzitter Archeologische Vereniging Kempen- en Peelland
De brief van de verenigingen is hier compleet te lezen
Ik vind meer dan een half miljoen euro ook erg veel geld. Zeker als je dan ook nog weet dat grote projecten vaak nog duurder uitvallen. Ook een beetje raar dat alleen de gemeente Helmond dat moet betalen, het is toch net zo goed van belang voor heel Brabant of Nederland.
hee alles is te duur ook brouwhuis schoonhouden,,?????? is ,n vraag,,hoor
Succesvolle loting bouwkavels Brandevoort
“Woensdagavond 25 november 2009 zijn namens Gemeente Helmond 21 kavels verloot in deelplan Stepekolk II in Brandevoort II. De oppervlakte van de kavels varieert tussen de 500 en 700 m2. De afgelopen periode zijn er 62 inschrijvingen binnengekomen. Op 25 november verrichtte Notariskantoor Oidtmann-Meijer-Dijkstra in Wijkhuis 't Brandpunt de loting. Alle kavels zijn toegekend en de overige personen zijn op de reservelijst geplaatst. Volgens de planning wordt in het tweede kwartaal van 2010 gestart worden met de bouw van de woningen.”
Aldus de gemeente Helmond op haar website.
Dáárom is er dus geen tijd voor onderzoek.
Geld welk schat ik. De gemeenteraad heeft de grondprijs voor 2009 vastgesteld op minimaal: € 322,50– per m² exclusief 19 % BTW. Dat is dus minstens €161.250,00 per kavel…
De ruim 50 milj. die de gemeente bij van Gennip in de pocket heeft geschoven moeten terug verdiend worden.
Ons Fonske maakt zich belachelijk druk om een doorgeroeste al 40 jaar niet meer onderhouden ouwe rotte kraan bij Slits,dat kost minder geld en hij heeft toch iets gedaan voor de archeologie.Kunnen we dit jaar al zelf een burgemeester kiezen ??????
Gemeente blijft bij voornemen
Het ziet ernaar uit dat de gemeente geen geld wil uittrekken voor archeologisch onderzoek in Brandevoort. Hoewel het besluit nog genomen moet worden, lijkt het erop dat burgemeester en wethouders niet bereid zijn in de buidel te tasten voor compleet onderzoek voordat de geplande bebouwing in o.a. Stepekolk en Hazenwinkel dat onmogelijk maakt. Dit ondanks dat proefsleuven daar interessante vondsten aan het licht brachten.
'Bijzondere aandacht' gaat nog steeds vooral naar kosten
Burgemeester en wethouders van Helmond hebben inmiddels ook officieel besloten in het deelgebied Hazenwinkel in Brandevoort geen archeologisch onderzoek te doen. B&W vinden de kosten (tussen de € 500.000,- en € 600.000,-) niet opwegen tegen het archeologische belang van het onderzoek.
Vooral niet omdat in Brandevoort ook nog archeologische (proefsleuven-)onderzoeken gedaan moeten worden in de deelgebieden Liverdonk, Kranenbroek, Businesspark Brandevoort en De Marke, in totaal circa 120 ha. Het College rekent erop dat dit ongeveer € 900.000,- gaat kosten.
Ondanks dat, schrijven B&W dat "het vormgeven aan gemeentelijk archeologiebeleid en het op een verantwoorde manier inzetten van middelen voor dit doel onze bijzondere aandacht heeft."
Tegen het besluit om geen volledig archeologisch onderzoek te doen, zijn bezwaren ingediend door onder meer de Archeologische Vereniging Kempen en Peelland, de Heemkundekringen Helmond-Peelland, Beistervelds Broek en Myerle (Mierlo) en de Stichting Archeologisch Samenwerkingsverband Helmond en omstreken. De vereniging hebben ook al aangekondigd zo veel mogelijk actie te ondernemen tegen dit besluit. Opvallend is ook, dat in de raadsinformatiebrief die hierover geschreven is, over het deelgebied Stepekolk geen uitsluitsel gegeven wordt.
Raar, wel geld voor proefsleuven maar geen geld voor de daaruit voortkomende echte opgravingen. En dat nu voor de tweede keer. Zal wel iets te maken hebben met wat verplicht is en wat niet. Alsof de kosten zo hoog zijn op de totale plannen. Twee dubbeltjes per perceel of zo? Die grap met de hoogspanningsleiding kost heel wat meer… Vooral ook in goodwill.
Nu B&W blijft bij haar besluit, geen opgraving in Hazenwinkel, komen we als archeologieorganisaties opnieuw daartegen in actie. We hebben een nieuwe brief geschreven, nu aan de Raad. We doen daarbij een appel op de raad om deze eerste hoofdstukken uit de voorgeschiedenis van Helmond, niet ongezien en onbeschreven verloren te laten gaan.
Naar onze mening is het besluit van B&W niet deugdelijk gemotiveerd, onzorgvuldig voorbereid en getuigt het van willekeur. Dat is in strijd met de regels van goed bestuur. Het is de verantwoordelijkheid van de raad dat te controleren en zo nodig te corrigeren.
We doen in onze brief ook een voorstel voor een oplossing en stellen voor, in overleg met de stadsarcheoloog, één plan te maken voor de reeds bekende en nog nader te onderzoeken archeologische vindplaatsen in Brandebvoort.
We hopen van harte dat de gemeenteraad dit oppakt en er voor zorgt dat de gemeente beter omgaat met haar eigen cultuurhistorisch erfgoed.
de tekst van deze nieuwe brief
Tonnie van de Rijdt,
voorzitter archeologische vereniging Kempen- en Peelland
goede avond Theo,
ik weet niet of ik hier goed zit maar ik zou graag u adres gegevens willen hebben.
dit in verband met het overlijden van mijn man Ad Rutten.
groeten Mien.