23reacties

“Stem vooral ook ná de verkiezingen”

44,7 procent. Het opkomstpercentage in Helmond tijdens de vorige gemeenteraadsverkiezingen. Alleen de gemeente Tilburg scoorde in 2014 nog slechter (44 procent). Er is Helmond daarom alles aan gelegen haar inwoners dit keer wél naar de stembus te krijgen. Daarbij wordt hoofdzakelijk ingezet op promotie voor de verkiezingen zelf, de Helmonder moet er simpelweg niet omheen kunnen. Maar is dat wel het probleem? Zijn veel inwoners inderdaad (nog) niet op de hoogte? Of heeft het lage opkomstpercentage een hele andere oorzaak?

Kloppen de peilingen van Maurice de Hond, dan noteert het huidige kabinet momenteel 59 zetels, mochten er nu verkiezingen zijn. 59. Van de 150 zetels. Dus terwijl in aller haast wetten en regels worden doorgevoerd (en afgeschaft), vertegenwoordigen de bedenkers ervan slechts een minderheid van Nederland. Nu schommelen peilingen zoals de temperatuur, het kan alle kanten op. Maar de neerwaartse spiraal van dit kabinet is al sinds de coalitieonderhandelingen ingezet. Enkel de ChristenUnie (God weet waarom) onttrekt zich nog aan de malaise. Toch duurt het op deze manier niet lang voordat onze bestuurders nog slechts een derde of zelfs minder van onze bevolking vertegenwoordigen. En dan zijn we nog geen jaar onderweg.

Hoe democratisch is dat? Persoonlijk zou ik zeggen: niet zo, of helemaal niet. Het tekent het failliet van ons huidig democratisch bestel. En dat geldt niet alleen landelijk. Ook lokaal is de politiek aan vernieuwing toe. Dat ontdek je ook nu weer, richting de gemeenteraadsverkiezingen op 21 maart. Zoals altijd is het belangrijkste vraagstuk: hoe betrekken we de burger? De gemeente Helmond pompt er dit keer zelfs 40.000 euro in, om ons zo naar het stembureau te sleuren. Maar bij al die initiatieven wordt steevast aan de essentie voorbijgegaan. Het gaat steeds om toeters en bellen, alsof mensen nog om de verkiezingen heen kunnen. Op de vraag waarom zo weinig Helmonders gaan stemmen, gaat mijns inziens een heel ander antwoord schuil. Namelijk: er is weinig tot geen vertrouwen in de lokale politiek. En dat kun je niet eens zo gek veel mensen verwijten. Winston Churchill zei ooit (in het Engels welteverstaan): “Democratie is de slechtste regeringsvorm, met uitzondering van al die andere vormen die tot nu toe zijn uitgeprobeerd.” De man had een punt. Ook hier zien we nogal wat onvolkomenheden. In verkiezingstijd zijn partijen nog vrij om een geheel eigen koers te ventileren. Een koers die een deel van de inwoners aanstaat, wat resulteert in een aantal stemmen. Maar dan. Dan moet er een coalitie worden gesmeed, gaan standpunten overboord en voelen stemmers zich belazerd. Dat zijn ze ook. Niet zozeer door de partijen, maar door het systeem. Juist op dat moment wil de burger zich opnieuw laten horen, maar dan is het al te laat. Jammer maar helaas, over vier jaar weer een nieuwe kans.

En juist daar ligt een kans om het verouderde democratisch bestel van broodnodige vernieuwing te voorzien. Ook ná de verkiezingen moet ruimte zijn voor rechtstreekse inspraak. De kiezer ook dan direct aan het woord laten verminderd niet alleen dat ‘belazerde’ gevoel, maar vergroot ook de betrokkenheid bij de lokale politiek.   

Naar aanleiding van mijn vorige stukje dat ik voor de Weblog mocht schrijven, werd ik geattendeerd op een nieuw Helmonds initiatief. Eentje waarvan ik het bestaan nog niet kende. VKM Leo Broers heeft iets voor ogen wat volgens mij naadloos aansluit op mijn voorgaande pleidooi. Het duurde daarom niet lang voordat ik met Leo om tafel zat, en mijn enthousiasme werd alleen maar groter. Zelf ben ik niet kiesgerechtigd in Helmond, maar op mijn tijdelijke woning in de binnenstad prijkt sinds vorige week zelfs een partijposter. Niet verwacht dat ik me zo zou betrekken bij een campagne, maar dit initiatief is het wat mij betreft waard. Een nieuwe vorm die niet alleen een kans verdient, maar ook een kans zou moeten krijgen. Want bij Leo beslist de achterban ook ná de verkiezingen mee. Goeie zaak, vind ik. Want de politiek is te belangrijk om aan politici over te laten.