Levend industrieel erfgoed (2 filmpjes)
Toen ik eind jaren zeventig terugkwam in Helmond, na mijn studie geschiedenis in Nijmegen, was het wat troosteloos hier: de naweeën van de teruggang van de plaatselijke industrie had alom zichtbare sporen én gaten gelaten. Wat industrieel erfgoed (al was dat begrip toen amper bekend)? Slopen die meuk, weg met die tekenen van ons ‘zwarte’ (excuus voor dit taalgebruik) verleden. En daarmee verdween toch ook een groot deel van ons verleden, fraai en minder fraai.
Midden jaren tachtig was er inmiddels, ook in Nederland, meer waardering voor deze tekenen van noeste arbeid, de oude industrie die bijvoorbeeld bij nadere bestudering best ook wel creatief was. Ik probeerde met een enkele enthousiasteling (Vliscolaborant Gerrit van Berlo, postuum hier hulde) een werkgroep binnen de Heemkundekring op te richten. Ik kreeg er de handen niet voor op elkaar.
Inzicht?
De complete sloop van Begemann in 1992 (hoe jammer ook) was een soort keerpunt: we waren in de stad juist bezig met een meningsvorming rond de omgang met dit verleden, dit was wel erg onherroepelijk: hoe geven we die historie een plaats? Afijn, begrip en de waardering leken toe te nemen, er kwam een Stichting industrieel erfgoed. En binnen de politiek en gemeente was er veel meer interesse, een soort berouw na de zonde. Het leidde begin deze eeuw tot mooie nota’s en vergezichten: industrieel erfgoedtoerisme lonkte. Dat perspectief is inmiddels verdwenen. Zo bleek uit een verkenning de herinrichting van het leegstaande Graveerderijgebouw aan het Groenewoud tot een soort industriemuseum met de collecties van EDAH, Gavioli en industrieel Atrium onhaalbaar. Ook de collectie Mens & Werk van het gemeentemuseum verdween uit het zicht. Dat er toch algemeen de waardering voor dit erfgoed is toegenomen blijkt bijvoorbeeld uit het behoud van de voorgevel van het EDAH-kantoor.
Oude bedrijvigheid
Maar we hebben nog best wat industrieel erfgoed in ons midden. Maar dat is volop in gebruik en in ontwikkeling. In de twee onderstaande Helmondse afleveringen van de serie Gebruikte Stenen – over industrieel erfgoed in Noord-Brabant – staan, naast de Cacaofabriek drie oude bedrijven in de Kanaalzone centraal. Mooie gelegenheid om zo een klein kijkje achter de schermen te krijgen van deze bedrijven die dan wel vormen van oude bedrijvigheid vertegenwoordigen maar nog volop in werking zijn. En die op hun terrein diverse monumenten tellen die zij nu nog koesteren. Hopelijk leiden deze uitzendingen ook tot meer publieke waardering, toch n bietje ons eigen erfgoed. En alvast een beetje nadenken over de toekomst van dit verleden kan geen kwaad (en dan niet deze drie bedrijfslocaties plompverloren tot woongebied bestemmen zoals de gemeente onlangs deed)…
Stadshistoricus Giel van Hooff
2 reacties:
Een boeiend stuk, ik ga zeker even kijken!
In relatie tot het MIRT-onderzoek zijn dit artikel en de bijbehorend films niet alleen heel interessant, maar ook buitengewoon actueel. Ik heb hiervan met veel waardering kennisgenomen. Zeer bedankt!