Sinds enkele maanden mag ik onze gasten uit Oekraïne, gevlucht voor het geweld van dictator Vladimir Poetin, de beginselen van onze taal bijbrengen. Mensen zoals u en ik met het verschil dat zij helemaal terug zijn naar ‘af’ en niet weten wat de toekomst gaat brengen. In hun ‘rugzak’, tussen de schamele spulletjes die zij op hun vlucht konden meenemen, zit verdriet, eenzaamheid en in sommige gevallen angst als overblijfsel van de bombardementen die zij hebben meegemaakt.
Dat is niet alles! Zeker niet! De mensen die ik heb leren kennen, tonen veerkracht en energie die gericht is op zelfzorg. Boven alles willen ze niet de hand ophouden. Hun visie is gericht op overleven en daarvoor is werk, werk en nog eens werk nodig.

Oekraïne kent geen kastenstelsel dat de inwoners verdeelt in sociale- en economische klassen. Er zijn wel verschillen op basis van inkomen. Opleiding is minder belangrijk dan geld verdienen. Ambachtslieden/werklieden verdienen veel meer dan bijvoorbeeld artsen en leraren. Een medisch specialist krijgt een paar honderd euro per maand. Een timmerman of loodgieter verdient aanzienlijk meer. Om deze reden werken veel mensen met een studie-achtergrond in een ander vak zoals dat van schilder, bouwvakker of buschauffeur. De genoten opleiding komt als bijbaan in de vrijetijd aan de orde.

De vluchtelingen die ik elke week ontmoet in het oude Knippenbergcollege vormen geen uitzondering op de regel. In het voormalige schoolgebouw wonen nu 230 mensen, voornamelijk vrouwen en kinderen. (De mannen mochten het land niet uit!) Overdag is het relatief stil in het grote gebouw. De kinderen zijn naar school en hun moeders zijn ergens aan het werk, veelal via een uitzendbureau in de productie, in de schoonmaak of in de agrarische sector. Ons taalklasje blijft hierdoor relatief leeg. De vrouwen die in ‘de Knip’ blijven, houden zich bezig met de schoonmaak van het pand, met de opvang van jongste kinderen of ze zijn simpelweg te oud voor betaald werk.

Niet te oud en heel talentvol is een jonge vrouw uit Kiev die afgestudeerd is als medische specialist. Ze wil hier dolgraag aan het werk in haar vakgebied waarin ze naast kindergeneeskunde ook gespecialiseerd is in oogheelkunde. Nou ken ik níet de waarde van de universitaire studies in Oekraïne noch die van de daar uitgegeven medische diploma’s of erkenningen. Of die aansluiten bij onze eisen is de vraag. Ik weet wél dat onze Nederlandse gezondheidszorg in alle opzichten zit te springen om vakmensen. In theorie zou deze jonge vrouw snel een arbeidsplaats kunnen vinden. Wellicht niet direct als arts, mogelijk wel als stagiaire, als verpleegkundige of simpelweg als tolk voor de artsen die door taalproblemen niets begrijpen van de Oekraïners die hen consulteren. Dus ik ging op zoek. Maar de huisarts had geen tijd voor haar; de medische staf van het Elkerliek ziekenhuis verwees door naar de artsenfederatie KNMG. Die kwam niet verder dan een richtlijn hoe de arts in kwestie hier op grond van haar buitenlandse diploma’s erkenning en registratie kan krijgen. Een richtlijn voor een jarenlange en moeilijke weg die zonder begeleiding van een collega-arts op dit moment een bijna onmogelijke opgave lijkt. Een mailtje naar een zorginstelling op zoek naar personeel leverde helemaal geen reactie op…

Ik begrijp er werkelijk niets meer van! Medewerkers lopen gillend weg uit de gezondheidszorg vanwege de werkdruk, de regeldruk en de lage salarissen. Alleen al in de zorg zijn er meer dan 65 duizend banen beschikbaar en elke instelling bedelt bijna om werknemers. Ook hier in Helmond is dat het geval! Hoe dom kun je dan zijn om specialistisch geschoolde vakmensen die zich aanbieden te negeren? En deze arts is niet de enige. Ergens in Helmond staat een gynaecoloog gevlucht uit Oekraïne aan de lopende band kleding te sorteren!
Het moet toch niet gekker worden!

Hanneke Hegeman