Ik zou daarom zelf wel een andere stelling aandurven: Piet Blom zou erg in zijn nopjes zijn geweest met de architectuur van het prachtige bibliotheekgebouw en met het intieme plein dat is ontstaan tussen zijn Speelhuis en de, met het Speelhuis perfect harmoniërende, bibliotheek van Peter Wilson. Hij zou maar wat blij zijn geweest met de uitzichten die de bezoekers van de bibliotheek vanaf de drie verdiepingen vanuit de bibliotheek op zijn schepping hebben. Zoals nu hebben we het Speelhuis nog nooit kunnen bewonderen. Laat iedereen zichzelf daar maar van vergewissen: kom allemaal naar de bibliotheek; komt dat zien!
Chris gaat onverdroten verder. Nu met de brochure “Helmond bouwt verder aan zijn centrum”. Hij constateert om te beginnen “een grove omkering van zaken” als hij leest dat het bestaande stadscentrum moet aansluiten bij de nog te realiseren uitbreiding van het centrum.
Het betreft een plan van de Catalaanse architect / stadsplanoloog Joan Busquets.
Vertel eens, Chris, wat hier zo grof aan is? Aansluiten is een wederkerig proces. Het ene sluit aan bij het andere. Vanzelfsprekend sluit het andere dan ook aan bij het ene. Het is ronduit balorig om een zinsnede uit een brochure op zo’n cynische manier belachelijk te maken.
Maar, Chris, geen nood; ik leg het nog wel een keer uit.
Dat aansluiten heeft betrekking op de functie van het gehele stadscentrum; op het verkeersplan dat van patroon verandert en ja: ook op de samenhang van de architectuur. Dat gebeurt op die manier in elke willekeurige stad. Bouwstijlen veranderen nu eenmaal als functie van de tijd.
Erg hé, Chris? Ook in Helmond is het zomaar 2010 geworden…
Dan komt hij bij “Dik Trom”. Een man van de wereld als Chris Manders, die recensies schrijft, moet hier even laten weten dat hij een belezen man is. “Dik Trom”, het jongensboek van Johan Kieviet, blijkt zijn literaire bagage te zijn. Hij stort een variant van het overbekende citaat van vader Trom over ons heen om van zijn arrogante cynisme blijk te geven. Maar Chris, hierbij herhaal ik je eigen, cynisch bedoelde, citaat met alle plezier zelf ook nog maar eens: “Het is een bijzonder gebouw, en dat is het!”
Chris kan er geen genoeg van krijgen. In zijn overdrijving gaat hij nu zelfs zo ver dat hij stelt dat Piet Blom zich almaar in zijn graf “van ellende” om zal blijven draaien omdat het Speelhuis “fout wordt ingepakt” door de visie van Joan Busquets. Chris zal zelf wel vinden dat overdrijven de zaak duidelijk maakt maar in zijn platte populisme doet hij niet alleen Piet Blom en Joan Busquets te kort maar onderschat hij het niveau van zijn lezers ook.
Het Speelhuis staat nu eenmaal niet op de hei maar in het hart van het winkelcentrum. Helmond kan het zich om, economische redenen, niet permitteren om de ruimte rond het Speelhuis niet te benutten. Ja, het bibliotheekgebouw staat vóór het Speelhuis; op de plaats van het geparkeerde blik dat daar twee jaar geleden nog stond.
Vanaf de Watermolenwal zie je het Speelhuis, behoudens via een enkele fraaie doorkijk, niet meer staan. Daarvoor in de plaats zijn de genoemde fraaie zichten vanuit de bibliotheek gekomen. Zoals gezegd: komt dat zien!
De apotheose van de recensie wordt gevormd door het liederlijke gezwam over de niet nader omschreven: “antroposofische esthetiek met allerlei onnavolgbare bewegingen,verticale uitspringsels, diagonale volumes etc.”.
Chris zegt opnieuw niet wat hij daar mee bedoelt maar beoordeelt dat in elk geval als specifiek voor de “antroposofie”. Nou Chris, op het vlak van de antroposofie moet jij je toch nog maar eens wat beter oriënteren… Hij gooit hier in één enkele zin een handvol tamelijk willekeurige termen op tafel. Zo in de stijl van: “geachte lezer, dit borrelt in mij op en zoek het zelf maar uit”.
Uiteindelijk fulmineert hij in: “Het lange gebaar van het gebouw wordt flink geholpen door het zeldzame Hilversumse formaat, heel lang en plat van de donkerbruine baksteen”. Lees die zin nog maar eens een keer! Geklets van de ergste soort!
Mogelijk wil hij de lezer laten weten, maar niets is hier zeker, dat hij ooit heeft gehoord van de architect Willem Marinus Dudok die in het Hilversumse het gemeentehuis heeft gebouwd.
Een beetje kleurenblind is Chris ook wel. Donkerbruin…dat is niet de kleur van het gebouw, Chris, het is zwart; inktzwart. Donkerbruin is de kleur van mijn vermoeden dat jij er niet serieus naar hebt gekeken!
De kul over beige, antroposofie en zand heeft onze recensent / antroposoof ook helemaal zelf bedacht.
Zijn mening betreffende het interieur ligt in het verlengde van de rest van de recensie. Van heel kwaad tot nog veel erger… Het is zijn mening; daar heeft hij recht op. Blijft de vraag of hij die mening zonodig aan de lezers van het ED moet opdringen. Natuurlijk mag, ja moet, een recensent kritisch zijn; dat is zijn taak.
Het inhoudelijk deskundig beoordelen van, en terugkoppelen naar, vakgenoten heeft een essentiële rol in creatieve processen. Je moet als recensent dan echter wel van een vergelijkbaar niveau zijn en je moet je kritiek dan vervolgens niet verwarren met cynisme, met sarcasme, met badineren en ridiculiseren.
Chris Manders is niet de enige die een recensie over het nieuwe bibliotheekgebouw heeft geschreven. Mocht je geïnteresseerd zijn in de mening van een toonaangevend internationaal architectuurblad dan verwijs ik hierbij naar een recensie in “architectural-review” van 25 oktober (Word-document).
Er is een hechte groep mensen die zich bijzonder heeft ingezet om Helmond te verrijken met het bibliotheekgebouw zoals
dat er nu staat. Ik ben er onnoemelijk trots op dat ik, als vrijwilliger, bij alle fasen en essentiële besluiten betrokken ben geweest. Gezamenlijk optrekkend in de driehoek Bibliotheek, Gemeente Helmond en bureau Bolles-Wilson hebben we voor onze stad in een uitstekende onderlinge samenwerking iets moois verricht.
Wat Chris Manders, namens het ED, daar verder ook van moge vinden!
Prof. Joan Busquets ontwierp het masterplan voor het vernieuwde centrum en gaf de impuls voor het bouwen van de bibliotheek. Daarmee lagen de contouren, formaat en locatie van de nieuwe bibliotheek vast. Prof. Peter Wilson van het gerenommeerde bureau Bolles-Wilson uit Münster werd unaniem gekozen als architect en creëerde binnen de gestelde randvoorwaarden de prachtige bibliotheek waar we in Helmond nú al zo trots op zijn.
Als je wilt weten welke prestaties deze bouwmeesters op hun conto hebben moet je op Google maar eens zoeken op “Joan Busquets” en “Bolles Wilson”. Geniet van hetgeen je op hun sites en in de artikelen over hen te zien krijgt. Oordeel dan zelf over de planoloog en de architect.
Overigens is juist deze maand bekend geworden dat Joan Busquets de prestigieuze Erasmusprijs 2011 heeft gekregen.
Natuurlijk is het fantastische oeuvre van beide bouwmeesters maar betrekkelijk: ED- architectuurrecensent Chris Manders kan het natuurlijk best nóg beter weten.
Echter: voor wat mij betreft hebben zowel hij als het ED de plank volledig misgeslagen! Dan nog even dit: als je toch aan het googlen bent zoek dan ook eens op “Chris Manders”. Chris Manders? Volgens mij mag hij niet eens in de schaduw van Peter Wilson en Joan Busquets staan!

Toon Geerts,
Voorzitter algemeen bestuur Bibliotheek Helmond-Peel

Naschrift:
Natuurlijk heb ik geprobeerd om in het kader van “woord – wederwoord” deze repliek in het Eindhovens dagblad geplaatst te krijgen. Namens het ED heeft de heer Chris Paulussen, dagreportage ED, de repliek geweigerd.
Geachte redactie,
het zou fijn zijn als u mijn repliek integraal in het ED zou willen plaatsen. Het betreft mijn reactie op de recensie van Chris Manders in het wonen-katern van zaterdag 20 nov. Bij plaatsing sta ik erop dat u het stuk integraal plaatst en dat u, zonder mijn nadrukkelijke toestemming, niets weglaat, toevoegt of verandert.
Bij het aanbieden van het artikel heb ik met deze tekst aangegeven dat ik echt uitsluitend mijn eigen repliek geplaatst wenste te zien en niet een aftreksel ervan bewerkt door het ED.
Mijn randvoorwaarden en de omvang van het stuk bleken onaanvaardbaar.
Men wilde mijn stuk bewerken en terugbrengen tot maximaal 800 woorden. Nóg grotere replieken zouden niet in het ED passen. In een uiterste poging heb ik de omvang teruggebracht naar 1435 woorden. Zonder succes; het ED bleef onverbiddellijk.
Chris Manders kreeg ruim 2,5 pagina’s voor zijn neerbuigende, cynische recensie. Voor de verdediging waren 1435 woorden blijkbaar teveel.
Omdat ik het toch belangrijk vond mijn mening kenbaar temaken heb ik maar gekozen voor het podium dat mij wél ter beschikking stond.

Toon Geerts, voorzitter algemeen bestuur Bibliotheek Helmond-Peel