Met de andere protestantse fabrikanten ter plaatse vormde de oude Begemann een enclave, waarin eveneens druk werd getheoretiseerd. De Van Vlissingens waren minstens zo vooruitstrevend als hij, zodat men elkaar lof kon toezwaaien. Zoon Paul trad tot het familiebedrijf én dit eminente gezelschap toe na een studie werktuigbouwkunde en enige jaren Amerika. Hij trouwde met een meisje Matthijsen, dochter van een Vlisco-directeur, die weer een zwager was van de dichteres Henriëtte Roland Holst. Superlinks allemaal, of liever gezegd: superbe links. Henriëtte Roland Holst, regelmatige gast te Helmond, was er zo een die in haar publicaties het bezit van aandelen veroordeelde, maar na haar dood een ‘niet onaantrekkelijke aandelenportefeuille’ bleek te hebben beheerd. Ook zo typisch aan deze kring: de hang naar dubbele namen. Van Vlissingen was al Fentener van Vlissingen geworden en vader Begemann probeerde als Haverkamp Begemann ingeschreven te raken.
        Of Paul de hypocrisie van de mensen om hem heen doorzag, dan wel een avontuurlijker leven verlangde, hij besloot verregaande consequenties te trekken. Kort na de Oktoberrevolutie verklaarde hij geen kapitalistische fabrikant meer te willen zijn. Hij vertrok uit Helmond en werd directeur van een coöperatieve ijzerhandel in Rotterdam. Zes jaar later, op zijn 46ste en overigens met een andere vrouw, emigreerde hij zelfs naar de Sovjet-Unie, waar hij belandde in de Koezbass-kolonie in Siberië. Dit was andere koek. In Helmond mochten volgens sociale critici de algemene sanitaire voorzieningen niet je dat zijn, hier verrees voor hem een ijspegel in de sneeuw wanneer hij ’s winters plaste.
        Vervolgens werkte Paul enkele jaren in Moskou op het ministerie van Waterstaat. Vlak voordat Stalin met zijn barbaarse zuiveringen begon, die ook enkele westerse vrienden van Paul het leven zouden kosten, keerde hij terug naar Nederland, overigens uit angst dat Nazi-Duitsland tegen de Sovjet-Unie ten strijde zou trekken. Vanuit Haarlem probeerde hij verscheidene zaakjes op te zetten, waar niets van terecht kwam, zodat zijn vrouw, de schoonheidspecialiste, voor het gezinsinkomen moest zorgdragen.
        Paul is nooit een romantisch revolutionair geweest. Een stille, ietwat wereldvreemde figuur, die eens door een auto werd aangereden omdat hij liep te piekeren over het twaalftallig stelsel. Zelfbespiegeling zal hem zelden hebben geplaagd, maar waarschijnlijk heeft hij weleens gedacht aan het leven dat hij als metaalfabrikant had kunnen leiden. Iets van berouw klinkt door in het feit dat uitgerekend een gewezen bolsjewiek als hij voor zijn dood regelde dat de dubbelslag Haverkamp Begemann geformaliseerd werd. Het meest trieste van zijn vergeefse offer is misschien wel geweest dat hij bij de Helmondse bevolking geen enkele indruk heeft nagelaten, hoewel het progressieve deel daarvan hem als held in de armen had moeten sluiten.

Jef de Jager

Alle (voorgaande) Helmondse Helden kun je hier lezen.