De Vries: Meer maatwerk is noodzaak
Afgelopen zondag zond Nieuwsuur een reportage uit over de Participatiewet. Via deze wet worden onder andere bijstandsuitkeringen verstrekt. In de reportage kwamen een Helmondse mevrouw en haar zoon aan het woord. Nu de zoon 21 jaar is geworden wordt zijn moeder gekort op haar bijstandsuitkering. Dit wordt de kostendelersnorm genoemd. De gedachte is dat je minder kosten maakt als je een woning deelt. Kinderen van 21 jaar worden geacht mee te betalen aan de huishouding. Op zich is dat een redenering die ik kan volgen. Maar wat als zo’n kind niet in staat is om genoeg te verdienen?
Vaak gaat het om kinderen die het op school niet gemakkelijk hebben en voor wie het vinden van werk ook niet vanzelfsprekend is. Tel daarbij op dat er een groot gebrek is aan sociale huurwoningen. Dus al zou een kind het huis uit willen gaan, dan is het vinden van een woning een vrijwel onmogelijke opgave. En zo pakt de kostendelersnorm soms zeer onrechtvaardig uit. Een bijstandsgerechtigde kan er zomaar honderden euro’s per maand op achteruit gaan. Met toenemende armoede als gevolg.
Al sinds de kostendelersnorm werd ingevoerd is er veel kritiek op. Die kritiek deel ik. Dat geldt ook voor onze gemeenteraad. Een paar maanden geleden heeft de raad een motie aangenomen die vraagt om maximaal maatwerk toe te passen. Die motie heb ik van harte ondersteund. Ik zou niets liever willen dan meer ruimte voor maatwerk. Iedere situatie is immers uniek en ik vind dat we altijd naar persoonlijke omstandigheden moeten kunnen kijken. We hebben er niets aan als mensen van de regen in de drup raken en bijvoorbeeld een extra beroep gaan doen op WMO-voorzieningen of andere zorg. Dat kost veel meer geld dan afwijken van de kostendelersnorm. Maar de praktijk is helaas weerbarstiger. Ik ben met handen en voeten gebonden. De huidige wet is keihard. Afwijken van de kostendelersnorm kan alleen in crisissituaties en dan ook nog slechts tijdelijk.
De kritiek op de kostendelersnorm wordt steeds luider. Overal in Nederland zien gemeenten de soms schrijnende gevolgen. Ik ben dan ook blij dat wethouders van alle politieke kleuren er nu bij het Rijk op aandringen om de regeling te versoepelen. Laten we hopen dat hier bij de kabinetsformatie gehoor aan wordt gegeven.
Erik de Vries,
Wethouder sociale zaken en armoedebestrijding
30 reacties:
De overheid als werkgever zou veel meer kunnen doen om mensen, zeker kwetsbare jongeren, in dienst te nemen zodat er van een uitkeringssituatie helemaal geen sprake is. Wat betreft de beloofde banen uit de Banenafspraak loopt de overheid sterk achter bij het bedrijfsleven. Van bovenstaande schrijnende gevallen zou veel minder of helemaal geen sprake zijn als de overheid zijn rol als werkgever serieuzer zou nemen. Elke 21 – jarige wil zijn eigen boontjes doppen door te werken, daar hoort het denken in onmogelijkheden door een wethouder niet bij. De participatiewet is geen inkomensvoorziening, maar bedacht om (waar nodig met hulp en ondersteuning) mensen aan het werk te helpen. Werk is uiteindelijk toch een oplossing voor veel problemen.
Laat hem gaan werken met mijn 21 jaar had ik al 4 jaren werkervaring en ook nog militaire dienstplichttijd doorlopen en stop met dat pamperen
Leg iedereen met een uitkering maar eens onder een vergrootglas, helemaal doorlichten zowel financieel als bezittingen en uitgavepatroon, pas dan eventueel maatwerk toe waar nodig.
Er wordt teveel misbruik van gemaakt, ik ben het beu om elke dag te gaan werken met 20 asielzoekers en 10 uitkeringstrekkers (die vaak ook nog bijklussen) op mijn rug, eerdaags zak ik door mijn rug door al dat gewicht en heb ik ook een uitkering nodig, maar dan is er niemand thuis.
Twanneman… Je zegt dat er teveel misbruik gemaakt wordt door mensen met een uitkering.
Hoeveel mensen/ percentage maken misbruik?
@Erik op woensdag 19 mei 2021 om 14:02:
Als ik dat had geweten had ik het er wel bij vermeld, in ieder geval (zoals reeds gezegd) teveel, niemand weet hoeveel omdat er niets aan wordt gedaan, profiteurs lachen zich kapot en de mensen in echte armoede zijn de dupe.
En ik ga je vast even voor zijn; kijk om je heen, luister naar andere werkenden…
@Twanneman op woensdag 19 mei 2021 om 14:38:
voorbeeld uit de straat:
buurman 1: werkt en de kids 21+ wonen nog thuis, die werken ook: nihil zorgtoeslag, nihil huurtoeslag
buurman 2: uitkering kids 21+ wonen nog thuis werken niet; 3 keer 100 euro zorgtoeslag en ook nog paar honderd euro huurtoeslag. netto verschil tussen werken en thuis zitten op de bank; 200 euro de man. Nog geen 2Euro per uur.
Voordeel genoeg lijkt me.
Wat mij betreft mag werken veel meer beloond worden, ik zeg dus niet dat de bijstand of uitkering omlaag moet, maar zorg dat de werkende mens meer wordt beloond dan lost veel zich zelf op. Ik ben het met je eens.
@Erik op woensdag 19 mei 2021 om 14:02:
3e kwartaal 2018: even een paar getalletjes aangetoonde fraude:
Overtreding inlichtingenplicht: verzwijgen witte inkomsten: aantal personen: 32850 bedrag: 66,5miljoen Eur
Overtreding inlichtingenplicht: verzwijgen zwarte inkomsten aantal personen: 10370 bedrag 49,7miljoen Eur
Overtreding inlichtingenplicht: verzwijgen vermogen en/of inkomsten uit vermogen: aantal personen: 3240 bedrag 32,2miljoen Eur
Overtreding inlichtingenplicht: onjuiste opgave woonadres personen 11460 33,5 miljoen Eur
Overtreding inlichtingenplicht: onjuiste opgave samenstelling huishouden personen 6980 34,1 miljoen Eur
Andere overtreding inlichtingenplicht personen: 16050 54,0 miljoen Eur
En dit is slechts het topje van de ijsberg….
@erik.Dan zult u het gedrag van uw collega wethouder v Dijk, die een gerechtelijke uitspraak omtrent WMO naast zich neerlegde en iemand een juridisch traject introk dan ook sterk afkeuren.
De wil om maatwerk te leveren is er denk ik wel, anders was het hele stelsel van sociale zekerheden nooit met zoveel verschillende regels opgetuigd.
Het probleem is dat al die regels gebaseerd zijn op aannames die niet altijd kloppen. In het hier aangehaalde voorbeeld is die aanname dat een 21-jarige in staat is voldoende te verdienen om mee te betalen, of in staat is op zichzelf te gaan wonen.
Het stelsel zou moeten worden uitgebreid met een toets of de onderliggende aannames in de specifieke situatie kloppen. Zo niet, dan zou de lokale overheid van de regels af moeten kunnen wijken op een manier die in de geest van het stelsel als geheel is.
Als de lokale overheden dan ook nog aan de landelijke overheid zouden terugkoppelen in welke praktijksituaties de onderliggende aannames niet bleken te kloppen, zou het systeem zelflerend kunnen zijn.
@Sander Lam
Grotendeels mee eens, echter jouw laatste alinea gaat nooit werken, de lokale en de landelijke overheid is zo enorm complex en groot en bureaucratisch dat dat niet gaat werken, dat blijkt wel met de vaccinaties om maar even een voorbeeld te noemen.
’n Auwe Hellemonder snapt het probleem, en dat lossen we zomaar niet op.
Ik denk dat maatwerk de oplossing is, het is echter duur, heel veel werk en chantage etc. ligt op de loer, dus een utopie.
Iedereen wil een eerlijk systeem, behalve uiteraard degene die er nu van profiteren en dat zijn er nogal wat.
Rapport Binnenlands Bestuur juli 2020.
De beleidsruimte die gemeenten hebben om in schrijnende gevallen af te wijken van de kostendelersnorm wordt maar weinig gebruikt, bevestigt een rondvraag van onderzoeksplatform Argos. Dit ondanks het feit dat de verantwoordelijke bewindspersonen wijzen op deze ‘maatwerkoplossing’ om bezwaren tegen de regeling te ontkrachten.
Het probleem is dat die maatwerkoplossing in de praktijk maar weinig wordt ingezet.
Hoe zit dit in cijfers in Helmond alvorens een stuk te schrijven dat het niet zo makkelijk kan?
@Frits op woensdag 19 mei 2021 om 20:54:
Goede vraag. Ben net als jij heel benieuwd naar het antwoord van de wethouder.
Hartelijke groet
De keerzijde van maatwerk is willekeur. Er wordt van ambtenaren verwacht dat zij in gelijke situaties een gelijk oordeel vellen. En omdat op eerdere uitzonderingen een beroep kan worden gedaan is men als de dood voor (daar komt het lelijke woord) precedentwerking. Dit verklaart ook de terughoudendheid bij gemeenten om het begrip “crisissituatie” al te ruim uit te leggen.
De eerste reacties hier laten zien waar het steeds misgaat. De goeden moeten steeds onder de kwaden lijden, omdat men als de dood is dat er iemand voordeel weet te halen uit een uitkeringssituatie. Gevolg is een dure bureaucratie met vooral veel mogelijkheden voor gemeenten om de privacy van hun eigen inwoners te schenden. Het jagen op fraude en kortingen op de uitkering betekent voor uitkeringsgerechtigden een papieren rompslomp en kopzorgen die afleiden van een focus op het vergroten van hun kansen op werk.
De beste manier om onder dit soort dwingende voorschriften uit te komen is door formeel te regelen dat er een tegenprestatie naar vermogen is geleverd. De truc is dat je als gemeente stelt dat bij een tegenprestatie naar vermogen de formele toetsing op fraude verder administratief wordt afgehandeld en er niet gekort kan worden op de uitkering en afstemt met de landelijke overheid dat je dat zo mag doen. Je hebt dan immers een tegenprestatie geleverd die gelijk wordt geacht aan de ontvangen uitkering. Dan kun je dat als argument gebruiken om ook de kostendelersnorm niet toe te passen in die gevallen.
@Michiel van Geel
Dit is de toevoeging, uitleg op mijn vraag over de hoeveelheid al uitgevoerd maatwerk in onze gemeente. Of juist het ontbreken daarvan in de mogelijkheden die er al liggen volgens het rapport. Ik hoop dan ook dat de wethouder hier een antwoord op heeft.
In de reacties hierboven is duidelijk te lezen wat het standpunt is vanuit verschillende reacties hierboven. De wethouder schrijft de column ook met zijn standpunt. Wat hij op zich duidelijk verwoord.
Wat ik beetje mis in jouw reactie, wat is het standpunt over dit thema van D66 Helmond. Aangezien ook jij een politieke functie bekleed in onze prachtige gemeente. Vaak laten Uw reacties deze mening helaas in de midden. Dat zou in Uw toekomstige reacties een welkome toevoeging kunnen zijn. Zeker met het oog op de komende gemeenteraadsverkiezingen.
m.vr.gr. Frits
@Michiel van Geel op donderdag 20 mei 2021 om 09:55:
Door met een truc af te dekken dat er een probleem is, draag je juist bij aan scheefgroei. Als je bang bent voor precedentwerking, zeg dan dat de individuele beslissing gebaseerd is op coulance in afwachting van een definitieve bugfix aan het stelsel, en rapporteer het probleem en de voorgestelde oplossing aan “Den Haag”.
Door de woorden “coulance” en “in afwachting van” expliciet te gebruiken dek je je voldoende in tegen precedentwerking, en door praktijkproblemen en mogelijke oplossingsrichingen expliciet op tafel leggen draag je maximaal bij aan een gezonde groei van het stelsel. Waar bewustwording is, is een weg.
@Frits op donderdag 20 mei 2021 om 10:35:
Ik waak er juist voor om teveel voor de andere fractieleden te spreken, temeer daar ik nu slechts burgercommissielid ben.
Uit ons vorige verkiezingsprogramma, paragraaf over participatie:
*****************************************
Participatie
De opgave voor de gemeente is om de mogelijkheden die zij heeft op een zo
positief mogelijke manier in te zetten. Daarbij is bureaucratie, dwang of controle een teken van wantrouwen, waarbij je als gemeente je inwoners niet als gelijkwaardig beschouwt. Vooral als het gaat om kwetsbaardere inwoners of inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt is het belangrijk om hen als volwaardig te behandelen.
Bij dat recht en die acceptatie horen echter ook plichten. Als je hulp krijgt en je
bent in staat om iets voor anderen te doen, dan mag ook van je verwacht worden
dat je iets terugdoet. Zodra een afdoende tegenprestatie naar vermogen is geleverd, worden eventuele verplichtingen en controles administratief afgehandeld en als voldaan beschouwd. Maar voor wie zich extra weet in te zetten is een beloning ook op zijn plaats, bijvoorbeeld in de vorm van extra scholing. Belangrijk is wel dat het aanbod waaruit je kan kiezen groot genoeg is, zodat er altijd iets bij zit waar je je goed bij voelt. Dit kunnen verschillende vormen van vrijwilligerswerk zijn, maar ook werkervaringsplaatsen tegen betaling volgens CAO.
Met de Helmondse bedrijven wordt een convenant gesloten, waarin concrete afspraken staan over hun rol in het vergroten van de sociale mobiliteit vanuit de langdurig werklozen en het granieten bestand. Via aandacht voor MVO (maatschappelijk verantwoord ondernemen) in de aanbestedingen probeert te gemeente dit ook aan te jagen.
*****************************************
Het nieuwe programma moet nog geschreven worden, maar de teneur is duidelijk, als D66 Helmond willen we van de papierwinkel af. Dat is landelijk overigens ook zo. In het verkiezingsprogramma landelijk stonden voorstellen om het toeslagensysteem te vervangen door negatieve belasting met een paar compensatieposten, zoals gratis kinderopvang.
Als er landelijke bureaucratie in de weg staat, dan is het aan het College om daar zo creatief mogelijk mee om te gaan. Je kunt zoals Sander zegt burgerlijk ongehoorzaam zijn, met het risico teruggefloten te worden of je kunt gebruik maken van het feit dat je als gemeente beleidsruimte hebt. Het grote voordeel van decentraal beleid is immers dat er heel veel mogelijkheden zijn om op kleine schaal experimenten te starten om te kijken of het beter kan.
Ik kan op dit moment nog slechts gissen naar wat het precieze standpunt in het verkiezingsprogramma gaat zijn, maar de kern is altijd kijken vanuit het individu, wat die nodig heeft en hoe je die kunt helpen. De bureaucratie moet dienend zijn aan de inwoner in plaats van andersom.
zomaar even hoor; 1 .negatieve belasting , 2. een “paar” compensatieposten, 3.zoals “gratis” kinderopvang.
Allemaal wellicht goedbedoelde ambtenarenpraat, maar waar heb je het nou over.
Ondertussen betaald de Nederlander 2 euro per liter benzine terwijl in Belgie deze 1,40 kost. Belgie is zeker olieproducerend land en Nederland niet?
Het probleem zit in dit land vele lagen dieper ,maar allereerst bij ongehoord onrechtmatig belasting heffen.
De supergrote verwende Nederlandse bureaucratie is nu onderdeel van het probleem. Het levert niets meer op voor mensen.
Herkenbaar?
Ja, hetzelfde kan meteen gezegd over de EU; wat levert dit nog op,naast alle kosten en belastingen voor burgers.
Even populistisch; elke politieke partij die zo graag mee wil doen,dat ze geen enkele belang dan hun eigen meedoen in dit potverteren van de elite heeft, is af.
On topic; iedereen kan wel stoer doen over dat zij in dienst gingen en toen gingen werken..de zaken staan er nu voor jongeren heel anders voor, en de jongeren waar het in casu over gaat zijn niet de grotere groep die het wel redden en waarbij alles logisch en voorspoedig loopt.
Dus aandacht voor de misfits is terrecht.
En volgens mij moet dat met een benzine accijns zoals voornoemd geen enkel financieel probleem zijn om door het rijk betaald te worden.
@Michiel van Geel. U kunt hier meters tekst producer en, maar zolang de politiek (ik teken u gezien uw functie daar niet toe) weigert zich te verdiepen in de werkwijze van ambtenaren zijn uw goede bedoelingen zinloos. En kom mij niet aan met uw bekende argument “dat soort zaken gebeuren niet in Helmond.
Dat zei onze premier ook in het begin toen de toeslagaffaire begon te spelen. Ambtenaren maken de dienst uit. Niet het college en het hoogste bestuursorgaan zijnde de Raad. Henontbreekt het aan ruggengraat en dossierkennis.
@Andre op vrijdag 21 mei 2021 om 08:37:
Het systeem loopt vanzelf vast dankzij de enorme ambtelijke bureaucratie van de afgelopen 30-40 jaar, hier is zo enorm veel geld verdwenen, verbrast en verduisterd daar zou je alle mensen mee kunnen helpen.
Het geld raakt op, schulden worden hoger en bij de burgers valt niet veel meer te halen.
En die waardeloze EU met het idiote “green deal” project gaat doodleuk verder met ongelimiteerd geld wegsmijten en zelf verrijking, wat een galbakken daar.
Maar ja Andre, ik denk maar zo, het zal mijn tijd wel duren, GENIETEN!
Wethouder De Vries,
Ik heb nog een aanvullende vraag voor u: u schrijft: “Maar de praktijk is helaas weerbarstiger. Ik ben met handen en voeten gebonden.” U geeft terecht aan dat u conform de wet niet anders kunt handelen dan u nu doet. Dat begrijp ik en dat is ook terecht.
Wat is echter niet begrijp is dat uw collega wethouder Harrie van Dijk, op het gebied van de WMO (huishoudelijke hulp) de wet, en zelfs de terechtwijzing van de rechter naast zich neerlegt. En dat blijkbaar met toestemming van het hele college. En nog steeds met toestemming van de gemeenteraad.
Is het dan niet raar dat u zich wel aan de wet wilt of moet houden? Is dat dan niet meten met twee maten? Kunt u dat uitleggen?
Hartelijke groet,
@Frits op woensdag 19 mei om 20.54 uur
Er wordt niet centraal bijgehouden in hoeveel gevallen van de kostendelersnorm wordt afgeweken. Het is in elk geval maar in een heel beperkt aantal van de gevallen. De aantallen zijn wat mij betreft ook niet zo interessant. Waar het mij om gaat is dat ik maatwerk wil kunnen leveren en dat ik daar de ruimte voor wil hebben. Die heb ik nu vrijwel niet. Het is dus vrijwel onmogelijk om rekening te houden met persoonlijke omstandigheden. Er mag alleen afgeweken worden in crisissituaties en altijd slechts tijdelijk. In situaties zoals in de reportage van Nieuwsuur, waar mensen elkaars mantelzorger zijn, mag er niet afgeweken worden. Terwijl het feit dat deze mensen bij elkaar wonen de maatschappij juist geld bespaart omdat ze hierdoor veel minder beroep hoeven te doen om WMO of andere ondersteuning. Dit nog los van de impact die het heeft op het persoonlijk leven van mensen.
@Hanneke Hegeman op vrijdag 21 mei om 12.50 uur
Mijn pleidooi gaat over maatwerk bij de kostendelersnorm en dat ik daar meer ruimte voor wil hebben. Dat staat geheel los van de WMO. Je vergelijkt nu appels met peren.
@erik de Vries @hannekehegeman.
U geeft een pleidooi over maatwerk. De vraag van Mevr Hegeman is terecht. Of staat u alleen voor maatwerk binnen de bijstand.
Ik vind uw reactie niet passen.
@erik de Vries @hannekehegeman.
U geeft een pleidooi over maatwerk. De vraag van Mevr Hegeman is terecht. Of staat u alleen voor maatwerk binnen de bijstand.
Ik vind uw reactie niet passend.
Bedankt voor Uw antwoord. Dhr. de Vires.
Rest me nog een vraag. Wie bepaald of er sprake is van een crisissituatie. Mocht dit gemeentelijk worden bepaald dan kunt U misschien daarmee creatief omgaan. Het ligt eraan tot hoe ver je onderzoekt waartoe de situatie leid. En of dit tot “crisis” leid. Wat waarschijnlijk in veel gevallen wel degelijk zo zal zijn. Als je alle factoren van invloed bekijkt. Misschien zit dan juist in de term crisissituatie wel degelijk die (enige) ruimte, waarover men in dat rapport sprak.
@Erik de Vries op vrijdag 21 mei 2021 om 16:35:
Nee meneer De Vries, u draait om de hete brei heen. Hoe kan het nu zijn dat de ene wethouder de wet aan zijn laars lapt en de andere, u dus, zich aan de wet gebonden voelt. Dit laatste overigens terecht, maar dat laat onverlet dat het college dus niet één lijn aanhoudt. Dat is een constatering en dat heeft niets met appels of met peren te maken. Het is jammer dat u geen transparant antwoord op mijn vraag wilt geven.
Met vriendelijke groet,
Je hebt wel een punt Hanneke.
Je vergelijkt geen appel met een peer. Je vraagt je af waarom bij de peer wettelijke richtlijnen wel anders word gevolgd dan bij de appel. Al ging het over een bouwproces. het is nu toevallig de WMO. Met het oog op de mogelijk komende wetswijziging werd er alvast binnen WMO afgeweken. Terwijl die er nog niet ligt, en Hugo inmiddels al aangaf dit zelfs niet te halen en niet nodig zou zijn. De rechter het daarbij zelfs ook nog afkeurde.
En op dit onderwerp word strak de lijn gevolgd waar juist word aangegeven dat er meer mogelijkheden zouden moeten liggen voor maatwerk. Terwijl de wethouder al zelf aangeeft aan te dringen op aanpassingen bij het Rijk met andere gemeenten om meer maatwerk te kunnen leveren. Dat lijkt me wel degelijk vergelijkbaar. Buiten het feit dat ook nog word aangegeven dat gemeenten zelfs te weinig gebruik maken van de mogelijkheid tot dit maatwerk.
@Frits op zaterdag 22 mei 2021 om 11:22:
Beste Frits,
Vooruitlopen op wetgeving die er niet is, schept precedenten. Waar trek je de grens? In het woord wethouder ligt al het antwoord op vraag: bij de wet! en de houder van de wet zorgt daarvoor. Het is te prijzen dat een wethouder daar waar mogelijk maatwerk wil toepassen en ik vind het zelfs prima dat hij de grenzen van de wet opzoekt. Maar hij moet er wel binnenblijven! Deze wethouder doet dit, een andere niet.
Blijft de vraag: leg dat nu eens uit aan de inwoners van Helmond die niet gebaat zijn bij de willekeur die ontstaat als de geldende wet niet wordt opgevolgd en een houder van de wet vast een voorschot neemt op de mogelijke uitkomst van een discussie die landelijk speelt. Het hek lijkt mij dan van de dam! Het college heeft mijn opmerkingen over zichzelf afgeroepen en wethouder De Vries heeft met zijn column de deur voor mij open gezet om toch eens te vragen hoe dat nu eigenlijk in het college zit. De ene wethouder houdt de wet aan, de andere niet. En ze hebben beiden dezelfde eed afgelegd! Hoe kan dat nou?
Misschien dat wethouder De Vries toch een antwoord kan geven op deze vraag?
Hartelijke groet,
@hannekehegeman. U gaat hier natuurlijk geen antwoord op krijgen. Dhr de Vries vertegenwoordigt een college waarvan de burgemeester op papier.zet dat “de rechter de Helmondse regelgeving niet begrijpt”.
Is toch heel normaal dan korten? Ken er meer die zwart al jaren heel veel bijverdiend, gebeurd niets mee dus begin maar eens met het opschonen van het ambtenaren corps, ook bij Sociale Recherche en op andere afdelingen! heeft ambtenaren als vriendjes, ook voor in bed