Eerst nog even over de vlag met varkenskop, waarover zoveel is te doen. Die werd dus op onreglementaire wijze alsnog het uitvak binnengeloodst. En inderdaad, (de aanwezigheid van) deze vlag was hoofdzakelijk de oorzaak van de ongeregeldheden na afloop. Echter, de historie van deze vlag, of eigenlijk provocerende vlaggen in het algemeen, is tot op heden via de reguliere kanalen nooit goed verwoord. Want kort samengevat: wij als Helmond Sport-supporters liggen echt niet wakker van een wapperende varkenskop. De enige Helmonder die dat misschien wél deed, was hoogstens oud-burgemeester Fons Jacobs, toen een paar van die koppen in zijn tuin belandden (afzender: MVV).

Nu bestaat nog steeds het idee dat supporters – door deze vlag gekwetst – compleet door het lint zijn gegaan. En als we de berichtgeving lezen, begrijpen we waar die gedachte vandaan komt. Zo hebben we ook begrip voor de reacties die we hier op de Weblog soms voorbij zien komen. We maken daarom graag van de gelegenheid gebruik om kort in de historie te duiken. Het zit namelijk zo: de frustratie is enkele jaren terug gaan borrelen toen een ludiek spandoek aan onze zijde (mannetje dat over het shirt van FC Eindhoven plast) tot twee keer toe op fysieke wijze van onze tribune werd gehaald. Met als reden dat ons doek bewust provocerend was, en daarom niet door de beugel kon. Even later presenteerde MVV (in 2017) zijn kolossale exemplaar met daarop een varkenskop, dat niet alleen 90 minuten lang mocht blijven wapperen, maar waarmee MVV-spelers na afloop ook over het veld paradeerden. Het ‘meten met twee maten’ bleef zelfs bij de voetballeek niet onopgemerkt. Waarom in het uitvak wel toegestaan, en bij ons niet?

Daarom dat na afloop van deze wedstrijd duidelijke afspraken zijn gemaakt. Afspraken overigens die niet onze voorkeur genieten. De lokale driehoek (gemeente, politie en OM) en de club besloten namelijk dat de vlag van MVV ook niet meer mocht, terwijl wij juist opteren voor dergelijke vlaggen aan beide zijdes, en een beetje olifantshuid voor eenieder wiens tere ziel daar niet tegen kan. Maar goed, onze invloed als supporters is minimaal, en daarom werd het een algemeen verbod.

Nu belanden we bij het tweede treffen met MVV, afgelopen april dus. Ondanks die duidelijke afspraken wapperde de inmiddels welbekende vlag direct alweer fier. En wederom werd er ook 90 minuten lang niet ingegrepen. Noem het een vertrouwensbreuk, het gevoel niet serieus te worden genomen, en vooral ook het ‘meten met twee maten’. Dat zorgde voor boze supporters, al aan het begin van de wedstrijd. Enkele supporters zijn daarom in overleg gegaan met de toenmalige veiligheidscoördinator, en die gaf aan dat de politie de vlag van het vak zou halen. Top, iedereen weer gerustgesteld. Totdat de politie aangaf het uitvak toch niet op te gaan, in het kader van ‘de-escaleren’. Weliswaar klopte dat aan Limburgse zijde, maar bij ons voelde het eerder als extra olie op het vuur. Niet de veiligheidsdiensten, maar MVV bleek in ons stadion de baas. Wat er vervolgens na afloop gebeurde, daarover is inmiddels genoeg gezegd en geschreven. Wij nemen daarin onze verantwoordelijkheid, dat had niet alleen anders gekund, maar ook anders gemoeten.

De reden dat we daarna in het hoe en waarom zijn gedoken, heeft daarom ook niets te maken met ‘straatje schoonvegen’. Onze motivatie was eerder verbazing over het feit dat het gehele voortraject van die avond onderbelicht bleef, maar dat wij als supporters in de media wel direct onder de bus werden gegooid. De relatie supporters-politie was tot die wedstrijd goed, bijzonder goed zelfs. Echter, in de afgelopen maanden kreeg de broze verstandhouding nog eens knauw, na knauw, na knauw. Het werd ons al snel duidelijk dat enkel vragen stellen niets zou opleveren. Daarom besloten we een zogenaamd Wob-verzoek (Wet openbaarheid van bestuur) in te dienen bij de gemeente en politie Helmond. Daarnaast spraken we met betrokkenen zoals club, politie, stewards en gemeente. Dat Wob-verzoek leverde zoals verwacht niet veel op. Misschien heb je dit filmpje met daarin het gemeentelijk antwoord eerder al eens voorbij zien komen. Ook een brief naar -, en een hoorzitting bij de Helmondse bezwaarschriftencommissie boden geen soelaas. (Brief lees je hier)

Gesprekken achter de schermen brachten meer duidelijkheid. Bij aankomst van de MVV-supporters bij het uitvak stond er weliswaar een verzameling agenten, maar die greep niet in toen een groep Limburgers onze stewards belaagde en over het hek klom. Als reden wordt ‘off record’ onder meer genoemd dat de commandokamer in het stadion – van waaruit agenten worden aangestuurd – op dat moment vanwege onderbezetting leeg was. Dit nadat politie betrokken bij Helmond Sport voorafgaand aan de wedstrijd in verband met de verwachte risico’s om meer inzet had gevraagd, maar deze niet kreeg van de lokale driehoek, onder leiding van burgemeester Blanksma. Agenten mogen pas na een seintje ingrijpen, maar het bleef dus stil in de oortjes. Hoe dan ook, het niet ingrijpen is niet alleen in strijd met de lokale Algemene Plaatselijke Verordening (zie hier en hier), maar druist ook in tegen de afspraken uit het toen geldende convenant met werkafspraken tussen de gemeente, politie, justitie, club en supportersvereniging van Helmond Sport. Voorbeelden van geschonden afspraken uit dat convenant vind je hier, hier en hier. Maar de afspraken die het meest in het oog springen, zijn deze: hier en hier. Deze druisen in tegen de ervaringen van de betreffende stewards bij het uitvak, die zich door de politie in de steek gelaten voelden. Ook is geen van die stewards gestimuleerd om aangifte te doen. Overigens, toen we later nogmaals wat vragen stelden, gaven de stewards aan dat hen inmiddels een ‘spreekverbod’ was opgelegd. Door wie en waarom, geen idee, maar het laat zich waarschijnlijk wel raden.

Tijdens onze hoorzitting bij de bezwaarschriftencommissie (naar aanleiding van ons Wob-verzoek), kwam de gemeente alsnog met een stuk van ná de wedstrijd op de proppen. Ineens lag er een uitgebreide evaluatie, die we ter plekke overhandigd kregen. Hoewel het stuk vooral leek opgesteld om ons tevreden te stellen, bevat het wel degelijk enkele relevante passages. Deze vind je hier, hier, hier en hier. In deze evaluatie worden (een deel van de) fouten eindelijk erkend. Strafrechtadvocate Gitte Stevens (toch niet de minste) kreeg deze evaluatie voor ogen en meldde ons: ‘Ik constateer dat er vele fouten zijn gemaakt in de beoordeling en aanpak (met name door de politiebegeleiding). Een en ander was niet geëscaleerd indien er op een juiste wijze tegen de juiste personen was opgetreden. Vele trouwe supporters, maar ook de agenten ter plaatse zijn hiervan de dupe geworden.’

In het verleden hoefden we niet te rekenen op enige steun vanuit de Helmondse gemeenteraad. Met de komst van raadslid Martijn Rieter is dat nu anders. Hij volgt ons onderzoek nauwgezet en droeg er zelf aan bij, wat leidde tot deze door hem ingediende raadsvragen. De beantwoording van het college van B en W vervolgens past perfect in het plaatje. Nietszeggend, eromheen draaiend, ‘laconiek’, zoals Rieter het zelf noemt. Geschonden afspraken uit het convenant? ‘Dat zien wij anders.’ En de meest opvallende reactie: ‘Er zijn op dat moment (bij het uitvak) geen strafbare feiten gepleegd’, en daarom hoefde de politie volgens het college niet in te grijpen. Vreemd, omdat uit de evaluatie blijkt dat MVV-supporters door wisten te breken, waardoor ‘stewards en beveiligers voor de eigen veiligheid genoodzaakt waren om zich terug te trekken’. Overduidelijk in strijd met afspraken uit het convenant, én uit de APV, wat het per definitie een strafbaar feit maakt. Goed, oordeel vooral ook zelf over de beantwoording.

Een en ander raakte ons persoonlijk toen het college onze corteo (gezamenlijke wandeltocht van het centrum naar het stadion) als dé reden noemde waarom een en ander misgelopen zou zijn. Deze corteo zou voor de lokale driehoek als een complete verrassing zijn gekomen, waardoor plannen noodgedwongen op de schop moesten. Zo zouden de bussen met MVV-supporters om die reden bewust zijn vertraagd, zogenaamd om een confrontatie met onze supportersgroep te voorkomen. Dat maakte dat de bussen pas enkele minuten voor aanvang van de wedstrijd bij het stadion arriveerden, en dat (een deel van) de MVV-supporters zich daarom nogal opgefokt bij onze stewards meldden. In tegenstelling tot de antwoorden van het college (‘iedereen was op tijd aanwezig’) misten vele MVV’ers zelfs de aftrap. Echter, we hadden dit keer zelf bewust géén corteo georganiseerd. Tijdens ons voorafgaande feestje in café ’t Hart van Helmond gaven twee agenten aan dat zij juist wél een corteo prefereerden, omdat dit voor de politie beter hanteerbaar zou zijn. Prima, gaan we alsnog gezamenlijk als één groep. Bij dat gesprek met de agenten stonden naast ondergetekende ook mede-supporter Faron, en supporterscoördinatoren Rachid en Marius. Zij hebben allen toestemming verleend om in dit stuk te worden vermeld, omdat zij bovenstaande allen kunnen bevestigen. Het steekt daarom dat het college deze corteo aangrijpt om de ‘schuld’ naar ons te verplaatsen. Want dat is simpelweg misplaatst. Vragen hierover vanuit Rieter worden door het college niet beantwoord.

Plus, we willen ook niet onvermeld laten hoe ruchtsichloos burgemeester Blanksma tot op de dag van vandaag te werk gaat. Een van onze collega’s binnen We Are Helmond betrad het veld waar de rellen zich afspeelden, en hield anderen die dat veld wilden betreden vervolgens tegen (als zijnde onze bijdrage aan de-escalatie, zoals ons eerder ooit was verzocht). Deze bewuste situatie hebben we zelf op beeld, als bewijs. Zijn beloning? Een stadionverbod (vanwege schreeuwen naar de politie, ‘jullie staan aan de verkeerde kant!’). De bezwaarschriftencommissie maakte dit keer wel gehakt van het gemeentelijk besluit, maar Blanksma gaf vervolgens geen krimp. Schuldig tot het tegendeel bewezen is, lijkt haar devies. Zie het oordeel van de commissie hier en hier, en de reactie van de burgemeester hier.

Deze reconstructie is tevens het slotstuk van het onderzoek dat we vanuit We Are Helmond verrichten. Het blijkt erg moeilijk om simpele vragen beantwoord te krijgen, en erg moeilijk om gehoor te vinden. We hebben via het ED meermaals getracht nuancering aan te brengen, maar ook hier kwamen we er niet doorheen. Doordat het nu al ruim een half jaar duurt, lijkt het wellicht dat we een heksenjacht voeren. Maar: ons inziens zijn de gemaakte fouten binnen de lokale driehoek geen halszaak. Waar mensen werken worden fouten gemaakt. Zorgwekkender is de cultuur van ‘onder het tapijt vegen’, en het ‘achter de schermen afhandelen’, als zijnde een soort automatisme. Dit ten koste van ons als supporters, die nu het volledige boetekleed aangetrokken krijgen. Onze gedachte was om fouten te erkennen én te benoemen (aan beide zijdes) en vanuit daar te kijken hoe een en ander in het vervolg beter kan. In plaats daarvan staan de verhoudingen nu extra op scherp, en zijn we allemaal nog geen steek wijzer. De gemeentelijke cultuur lijkt echter aardig vastgeroest, en dat lijkt ons een aandachtspuntje. Desalniettemin spreken we onze hoop uit dat we toch nog tot een werkzame relatie kunnen komen. In het belang van de club, en in het belang van de stad.