39reacties

De gulden middenweg

Het contrast kan niet groter: op het moment dat de parlementaire ondervraging naar de uitvoering van de kinderopvangtoeslagen was gestart, discussieerde de Helmondse politiek over de uitvoering van de ‘huishoudelijke ondersteuning’, onderdeel van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. Beide kwesties gaan over toepassing van de geldende wetgeving. Het verschil is dat men in Den Haag de wet te strak hanteerde en in Helmond daar juist lak aan heeft.

Met stijgende verbazing heb ik deze week de digitale vergadering van de Opiniecommissie gevolgd waarin wethouder Harrie van Dijk uitlegde waarom hij een uitspraak van de bestuursrechter naast zich neerlegt. Wat is het geval: de rechter heeft bepaald dat Helmond bij de toewijzing van huishoudelijke hulp het aantal uren moet aangeven waarop iemand recht heeft. Hij vindt dit nodig om hiermee rechtszekerheid van de aanvrager te beschermen. Met andere woorden: hij wil hiermee willekeur voorkomen.

Onze Wmo-wethouder Van Dijk verzet zich tegen deze visie want hij vindt dat de gemeente Helmond op een uitstekende manier de huishoudelijke hulp toewijst. Het aantal uren dat iemand krijgt is volgens hem niet van belang, wél het resultaat: een schoon huis. En dat is nu net wat de rechter te mager vindt.

Deze discussie speelt al geruime tijd en heeft onnodig een aanslag gedaan op het toch al overschreden Wmo-budget. Er zijn extra kosten gemaakt voor de commissie Bezwaar en Beroep, de gang naar de rechter, de inzet van ambtenaren die de wethouder uit de wind moeten houden en nu weer de discussie in de Opiniecommissie. En de teller staat voorlopig niet stil. In de verwachting dat dit ook voor Helmond wat brengt, heeft de wethouder heeft zijn hoop gevestigd op een hogere bestuursrechtbank (de Centrale Raad van Beroep) die eenzelfde kwestie behandelt van de gemeente Someren. De derde motivatie om de Nederlandse wet plus de uitspraak van de rechter te negeren, vindt hij in een mogelijk nieuwe of herziene Wmo die in concept ter beoordeling bij de Raad van State ligt. Of en wanneer deze wet er komt, is op dit moment niet meer dan een verwachting. Dat weet de wethouder ook. Hij voelt zich echter in zijn ongehoorzaamheid gesterkt door de Vereniging Nederlandse Gemeente (de branche-organisatie) en minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid Welzijn en Sport) die, zoals deze week in de digitale vergadering van de Opiniecommissie werd verteld, zijn geraadpleegd.

Dat laatste kan wel waar zijn, maar daar koop ik als Helmondse inwoner niets voor! De wet is de wet en wie dat niet begrijpt, kan naar de experts op dit gebied gaan die dan een oordeel vellen: de rechters. Hun uitspraak is niet vrijblijvend. Zo werkt ons systeem nu eenmaal en wie dat niet begrijpt of niet wil begrijpen hoort niet in het openbaar bestuur thuis! Handelen in de geest van een wet die er nog niet is, hebben we in onze rechtsstaat óók niet afgesproken.

Mijn verbazing hield niet op bij de halsstarrige houding van de wethouder. Ik viel bijna van mijn stoel toen hij van Ine Warmerdam, het nieuwe burgercommissielid van plan!, goedkeuring kreeg ongehoorzaam te blijven. Deze mevrouw die notabene een uur eerder als nieuwbakken commissielid haar trouw aan de grondwet beloofde (“.. zo waar helpe mij God almachtig”) heeft meteen mijn vertrouwen verloren. Van Lonneke Maráczi, de voorvrouw van de SP, heb ik geen hoge pet meer op. Ook zij gaf de wethouder het groene licht de ingeslagen weg te vervolgen. Haar motivatie: “Als we nu alles gaan aanpassen, kost dat veel te veel geld.” Het doel heiligt blijkbaar de middelen. Een opmerkelijk standpunt van deze partij die ooit tomaten gooide naar het politiek establishment en dat nu doet naar de burgerij die een beroep doet op de huidige wetgeving. En ook Ruud Verhoeven, vertegenwoordiger van de andere gekleurde partij (Groen Links), gaf zijn akkoord aan de wethouder: “Doorgaan!”.

Dat is gezien de opstelling van Groen Links in de parlementaire ondervraging over de toeslagenaffaire opmerkelijk. De partij eist daar dat de politieke verantwoordelijkheid duidelijk wordt! De Helmondse afdeling maakt een andere afweging…

Een heldenrol was in de Opiniecommissie weggelegd voor Nathalie Peijs (PvdA) en Alexandra Koolen (Helder Helmond). De laatste, werkzaam in de zorgverlening, haalde met haar parate kennis de onzinklets van de SP onderuit. Ze verdedigde met passie en met vuur de belangen van de hulpbehoevende Helmonders die zij dagelijks tegenkomt. Koolen, die als geen ander de praktijk kent, stelde ook lastige vragen over de cliëntonderzoeken waarop de wethouder zijn gelijk baseert. Zij was niet de enige. Yalcin Yeyden (CDA) merkte op dat het aantal klachten/bezwaren over de Wmo/huishoudelijk hulp wel erg laag is, maar dat dit, gezien het karakter van de doelgroep (hulpbehoevende inwoners) weinig zegt. Daar heeft hij gelijk in want deze mensen hebben wel iets anders aan hun hoofd dan een procedure tegen de gemeente Helmond te beginnen.

Yeyden haalde ook de wethouder onderuit die stelde dat het Helmondse Wmo-beleid nog niet getoetst is. De CDA-voorman merkte fijntjes op dat er toch een uitspraak van de rechter (een juridische toets) ligt en dat die gerespecteerd moet worden.

De frêle Nathalie Peijs, verantwoordelijk voor de discussie over de toewijzing van de huishoudelijke hulp, was inhoudelijk sterk in haar optreden: “Hoe is het mogelijk dat wij een uitspraak van de rechter naast ons neerleggen en wèl van inwoners verlangen dat zij zich aan de wet houden? Wachten op een nieuwe regelgeving is geen optie. De gemeente Helmond dient zich aan de huidige wet te houden!” In haar steeds terugkerende sterke betoog stelde de PvdA-vertegenwoordigster een compromis voor: “Indiceren op resultaatgerichtheid (een schoon huis) kan worden aangevuld met het urencriterium dat de rechter heeft bevestigd.” Een voorstel dat de gulden middenweg zoekt, iedereen tevredenstelt en gemakkelijk is in te voeren.

Je zou zeggen dat dit idee met groot applaus werd ontvangen. Maarten Selten (D66) voelde daar wel wat voor: “Zoals de PvdA aangeeft is het niet zo zwart-wit. Het beleid moet conform de gerechtelijke uitspraak aangepast worden, niet teruggedraaid.” Andere commissieleden waren wat minder stellig in hun opvatting over de kwestie, maar stelden wel inhoudelijk kritische vragen. Een algemeen standpunt over de geboden gulden middenweg is in de Opiniecommissie helaas niet genomen.

Nathalie Peijs en Alexandra Koolen laten het daar niet bij zitten. In december komt een nieuwe Wmo-verordening inclusief de huishoudelijke ondersteuning in de commissies en de gemeenteraad. Wethouder Harrie van Dijk kan daar een nieuw pleidooi over het respecteren van de wet verwachten. De discussie over dit onderwerp is nog geen gelopen race!

Voor wat het waard is beste wethouder: denk toch nog eens serieus over de geboden gulden middenweg na! U wilt graag een Robin Hood zijn en toch gedraagt u zich als een Donald Trump. Helmond is daar niet mee gediend.

Hanneke Hegeman