Anders dan ik altijd heb gedacht, leidt het Vakcollege niet op voor een vak. De school bereidt jonge mensen voor op de overstap naar het middelbaar beroepsonderwijs waar ze wèl worden geschoold tot vakman of vakvrouw. Het college valt binnen het reguliere onderwijs en kent een speciale afdeling ‘passend onderwijs’ voor een selecte groep jeugdigen: de zogenaamde ‘schakelklas’ en de ‘syntheseklas’. Het is de enige school in Helmond in zijn soort.

Zoals de school er aan de buitenkant uitziet, is het gebouw ook van binnen: mooi, ruim, licht, efficiënt en schoon. Naar mijn idee is dit een prettige leeromgeving die alle praktische faciliteiten biedt die bij de studierichtingen economie, techniek en zorg/welzijn  horen. En ook de lokalen voor het theoretische onderwijs (allemaal voorzien van digitale schoolborden) zijn prima in orde. De studenten worden in de watten gelegd. De school heeft een uitgebreid computerlokaal en voor tablets is ook gezorgd. De studenten (hun ouders) hoeven hier niet in te investeren! Als tegenprestatie vraagt de school slechts discipline en respect van de leerlingen. Mobieltjes mogen niet mee in de klas, er zijn afdelingen waar studenten niet mogen komen en er is een verplichte route op de trappen.

Mijn eerste klaservaring was meteen een schot in de roos. De puberteit is de periode waarin kinderen zich emotioneel losmaken van hun ouders en op ontdekking gaan wat de wereld te bieden heeft. Het is een periode van instabiliteit, van vallen en opstaan. Het lichaam verandert, hormonen gaan een rol spelen en de denk- en zienswijzen kunnen van dag tot dag veranderen. Dit hele proces begint rond de 10-jarige leeftijd met de prepuberteit die tot 13 jaar duurt. En juist in zo’n klas met 13 jongetjes in de leeftijd van 12-13 jaar kwam ik terecht. En nog wel in de les Nederlandse taal. Ik had gewoon medelijden met de docente die ‘dertien kikkers in de kruiwagen’ moest zien te houden. Met een onvoorstelbaar geduld en een enorme zelfbeheersing probeerde zij haar klasje bij te brengen hoe zij een tekst moeten lezen. Met al die stuiterballen was er geen beginnen aan! Ik heb ook sterk het idee dat ik de enige ben die in deze les iets heeft geleerd.

De volgende lessen in diverse groepen 4 waren ook een openbaring! De leerlingen in dit laatste leerjaar hebben een leeftijd van 15 – 16 jaar (sommigen 17). Ze zitten midden in een leeftijdsfase waarin ze super snel van het ene onderwerp naar het andere kunnen schakelen. Ze zien alles, horen alles en weten alles op voorwaarde dat zij het zelf interessant vinden. En daarin zijn ze zeer selectief. De groep meiden in de Engelse les was matig geïnteresseerd in de video over ‘verschrikkelijke schoolreisjes’ en de bijbehorende klassikale oefening. De opdracht die in duo’s op de tablets gemaakt moest worden, werd ondanks de motiverende ondersteuning van de docent, door een enkeling gewoon genegeerd. In de les natuurkunde die ik daarna mocht bijwonen, was het niet veel beter. Daar heb ik echt grensoverschrijdend gedrag gezien van jongens die met opzet de zaak saboteerden. Dat zij daar niet helemaal in slaagden schrijf ik op het conto van de docent die de regie niet uit handen gaf, zich niet van de wijs liet brengen en toch zijn programma wist af te werken. Waar het moest, was hij streng en daar waar het kon, was hij vriendelijk.

De richting Economie pakte het anders aan. Daar waren klassen van verschillende leerjaren bij elkaar gevoegd in een groot lokaal waarin 3 docenten hen begeleidden en stimuleerden. Er werd in groepen gewerkt. Voor mij als buitenstaander was het één grote chaos; voor de docenten niet. Die wisten precies hoe ze hun studenten moesten benaderen: speels, met aandacht en met veel geduld. En het werkte!

Een dagje Vakcollege is een leerzame les geweest. Ik ben een ervaring èn een desillusie rijker. De discipline buiten het klaslokaal is beter dan daarbinnen waar de invloed van het groepsproces de sfeer en daarmee het rendement bepaalt. Het vraagt veel vaardigheid en talent van de docenten om effectief les te geven. En soms is een brede rug nodig, een heel brede rug. En dat mag best eens gezegd worden. Dus bij dezen!