Een ongelofelijke werkkracht ging hiermee gepaard. Hij maakte even lange dagen als de arbeiders op zijn fabriek, maar begon na het avondeten nog aan de bedrijfsadministratie. Uitstapjes die hij zich buiten het werk veroorloofde hadden, afgezien van een wekelijks bezoekje aan de sociëteit en zijn tuinhobby, wederom met werken van doen.
Als bouwkundige hielp hij Gerard Philips met het Philipsdorp in Eindhoven en in zijn woonplaats ontwierp hij bijvoorbeeld het poortgebouw van de Vlisco in de kasteeltuin. Ook diverse villa’s zijn van zijn hand, zoals Mierloseweg 1b, waar hij zelf woonde, het eerste huis in Helmond met elektrisch licht.
Daarnaast ijverde hij voor de aanleg van een plaatselijke waterleiding en zat hij bijna dertig jaar in de gemeenteraad, aanvankelijk als enig vertegenwoordiger van de protestantse fabrikanten, later als lijstaanvoerder van ‘vrijzinnigen’, die zes van de vijftien zetels behaalden. In dit kader was hij voorzitter van de Gezondheidscommissie en nam hij het initiatief nam tot de oprichting van woningbouwvereniging Volksbelang.
Ondanks al zijn betrokkenheid zal Jan Kam zich hier permanent een vreemdeling in Jeruzalem hebben gevoeld. Toen hij net was gearriveerd informeerde hij eens naar de mogelijkheden om over de landerijen te wandelen en hij stuitte op verbazing: dat deed niemand. Buitenlandse kranten kon hij alleen bemachtigen door zelf een leesportefeuille op te zetten. Zijn belangstelling voor kunst en antiek deelde hij met geen enkele stadgenoot.
Maar vice versa was hij natuurlijk eveneens vreemd. Wat hem onderscheidde van de meeste protestanten was dat hij geen minachting voor katholieken aan de dag legde. Maar, zo zullen velen hebben gedacht, als hij al zijn inspanningen en creativiteit op zijn echte werk had gericht, was Begemann geen middelgrote fabriek gebleven. Helemaal merkwaardig moet het in katholieke ogen zijn geweest dat hij zijn zoon Jan slechts bedrijfsingenieur liet zijn en niet in de directie opnam. Toen hijzelf directeur werd wist hij amper iets van bruggen en pompen, en was zijn goed ingewerkte zoon dan al bij voorbaat ongeschikt om hem op te volgen?
Helmonders respecteerden in hem de protestantse ernst, la Hollande profonde, waarbij zij zichzelf algauw als onnozele grappenmakers ervoeren, maar ze zullen zijn drijfveren nooit hebben begrepen.

Jef de Jager

—————
Ga naar dit log als jij het boek Helmondse Helden (met daarin alle Helmondse Helden) ook gratis en voor niks wil. Tot en met woensdag 23 september kun je dat laten weten. Koop je het boek liever, ga dan naar de boekhandel.