Arbeidsbeperkte jongeren in beeld houden
B&W van Helmond hopen door betere samenwerking het probleem van jongeren met een arbeidsbeperking (die door de invoering van de Participatiewet in de problemen komen) op te lossen. Het gaat om ongeveer 100 jongeren in Helmond en ± evenveel in de omliggende peelgemeenten samen. De SP is bang dat deze mensen ‘onder de radar verdwijnen’ en als ‘nugger’(niet-uitkeringsgerechtigde) geen kans meer maken op de arbeidsmarkt en stelde daarom 8 raadsvragen die door B&W uitgebreid werden beantwoord.

1. Vraag: Is aan te geven hoe groot genoemde groep jongeren in Helmond c.q. de Peelgemeenten is?
2. Vraag: Is bekend hoe groot de groep jongeren is die in juli afstuderen op de VSO-scholen in Helmond c.q. de Peelgemeenten?
   Antwoord op 1 en 2: Het is niet precies bekend hoe groot de groep jongeren is die in Helmond c.q. de Peelgemeenten een Praktijk- of een VSO-school verlaten hebben en voorheen in aanmerking zouden zijn gekomen voor de Wajong met arbeidsvermogen of een Wsw-indicatie.
   In eerdere jaren was de groep die in juli afstudeerde en in aanmerking zou zijn gekomen voor de Wajong met arbeidsvermogen of een Wsw-indicatie in de Peelgemeenten ongeveer 100 a 110 jongeren. Ongeveer 12 daarvan kwamen in aanmerking voor een Wsw-dienstverband. De overige jongeren kwamen in de loop van het schooljaar in aanmerking voor de Wajong waarvan een deel verder studeerde. Wajong wordt niet bij het schoolverlaten toegekend maar bij het bereiken van de 18 jarige leeftijd.
   Volgens voorlopige gegevens van het DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs) stroomden in juli 2015 in Helmond 74 jongeren uit van VSO-scholen en Praktijkonderwijs. Voor de hele Peel (inclusief Helmond) betrof dit 193 jongeren. Van 86 van deze jongeren uit de gehele Peel waarvan 29 uit Helmond is op dit moment niet bekend of zij een vervolgopleiding volgen.
3. Vraag: Is het inzichtelijk te maken om hoeveel “nuggers” het hierbij zal gaan?
   Antwoord: Alle jongeren die de VSO-school in juli hebben verlaten is jonger dan 23 jaar. Voor zover zij niet aansluitend aan school een werkplek hebben, is er geen recht op een uitkering en zijn zij derhalve ‘niet-uitkeringsgerechtigde’ (nugger). Voor de meesten geldt dat ze nog terug naar school zouden kunnen c.q. moeten omdat een startkwalificatie ontbreekt. Het Praktijkonderwijs of de VSO-school zorgt voor een passend vervolg. De Participatiewet regelt dat jongeren eerst zelf vier weken naar werk moeten zoeken voordat zij aanspraak kunnen doen op een uitkering en / of ondersteuning. Is de schoolverlater jonger dan 18 jaar dan krijgen zij na vier weken zoektermijn recht op ondersteuning, niet op een uitkering. Volgens de huidige regelgeving zijn alle schoolverlaters dus ‘niet-uitkeringsgerechtigde’.
4. Vraag: Deelt het college onze mening dat als deze jongeren buiten zicht raken zij geen gelijke kansen krijgen om aan hun toekomst te werken, met alle (maatschappelijke) gevolgen van dien? Wat is de visie van het college op deze groep jongeren?
   Antwoord: Wij onderkennen het belang dat jongeren niet buiten zicht raken en dat het wenselijk is dat zij gelijke kansen krijgen om aan hun toekomst te werken. Wij zijn van mening dat voor jongeren vanuit Praktijkonderwijs en VSO-scholen, die zelfstandig geen plek op de arbeidsmarkt kunnen verwerven, zoveel mogelijk een sluitende aanpak moet gelden en ondersteuning moeten krijgen via bestaande instanties. Denk aan het onderwijs (die tot 2 jaar na schoolverlaten de zorg heeft voor de jongeren om hen zoveel mogelijk aan het werk te helpen), het RMC, het scholennetwerk en het Werkbedrijf i.o. . Wij willen de samenwerking en afstemming tussen instanties stimuleren en nemen deel in het Platform Onderwijs waarin de verschillende instanties, betrokken bij onderwijs en werk, participeren. Doel is dat er een sluitende aanpak van school naar werk gerealiseerd wordt voor jongeren.
5. Vraag: De landelijke cliëntenraad sprak al in 2012 de zorg uit: “Er moet een nauwere samenwerking komen tussen scholen en gemeenten. Gebeurt dit niet, dan dreigen grote groepen jonggehandicapte schoolverlaters die wel arbeidsvermogen hebben, buiten de boot te vallen”. Hoe nauw wordt er op dit moment door de gemeente met de scholen samengewerkt?
   Antwoord: Door de gemeente (RMC en Werkplein) wordt samengewerkt met onderwijsinstellingen, UWV en Atlant Groep. Alle schoolverlaters met arbeidspotentieel zijn via het RMC en scholennetwerk (UWV, MEE, Onderwijs [VSO/PRO, ROC] en Werkbedrijf i.o. [Atlant Groep, Werkgeversplein en Werkplein]) in beeld en ontvangen een passend aanbod.
   Door deze partijen, wordt samengewerkt om uitval van jongeren te voorkomen en een sluitende aanpak van school naar werk te realiseren. Onderdeel in die sluitende aanpak is verdere doorontwikkeling en versterking van het bestaande scholennetwerk. Die samenwerking en de realisatie van deze aanpak wordt verder geborgd in het Werkbedrijf i.o.
   In het afgelopen jaar is hard gewerkt aan de vorming van het ‘Portaal’ waarbij de verschillende disciplines, inclusief werkgevers, in een nog beter op elkaar afgestemde netwerkorganisatie samenwerken. Hierin worden o.a. stageplaatsen ingebracht, vindt leerlingenoverleg plaats en realiseren we de aansluiting van school naar werkplek.
6. Vraag: Hoe denkt het college dit landelijke probleem lokaal/regionaal te gaan oplossen?
   Antwoord: Door staatssecretaris Klijnsma is inmiddels geregeld dat scholen de jongeren, die voorheen voor Wsw of Wajong in aanmerking kwamen, rechtsreeks aanmelden voor opname in het doelgroepenregister. Daarmee voorkomen we dat jongeren ‘onder de radar blijven’.
   Wij hebben zoals hiervoor aangegeven aandacht voor de problematiek en spannen ons via bovenstaande inspanningen in om dit landelijke probleem samen met de partners lokaal / regionaal aan te pakken. Verder is er een financieel probleem dat landelijk opgelost moet worden.
   Bij de start van de Participatiewet is gebleken dat er een hiaat is ontstaan in de financiering van de begeleiding van de leerlingen die de VSO scholen verlaten en voorheen naadloos instroomde in de Wsw. Voorkomen moet worden dat deze groep leerlingen tussen de wal en het schip terecht komt.
   Daarom moet deze groep naadloos instromen naar tijdelijke garantiebanen totdat de structurele financiering via de Participatiewet weer is geregeld.
   Bij de wetsbehandeling is dit onderwerp ook aan de orde gekomen maar heeft toen niet geleid tot bijstelling in verband met deze problematiek. De VNG Commissie Werk en Inkomen heeft het onderwerp inmiddels weer op de agenda geplaatst en is met staatssecretaris Klijnsma hierover in gesprek.
   Door het Algemeen Bestuur van de Atlant Groep is een reserve begeleiding leerlingen VSO (ad € 391.213,-) gevormd die naar verwachting voldoende is ter overbrugging van de periode dat de structurele financiering van die activiteiten via de Participatiewet is geregeld. Wij zetten deze reserve in voor de huidige schoolverlaters.
7. Vraag: Hoeveel mensen met een Wsw-indicatie die op 31 december 2014 op de wachtlijst van de Atlant Groep stonden hebben tot nu toe voorrang gekregen op de extra banen (garantiebanen)? Hoeveel daarvan zijn jonggehandicapten? Hoeveel mensen staan er nu nog op de wachtlijst? Hoeveel daarvan zijn jonggehandicapten?
   Antwoord: Van de Wsw-wachtlijst zijn tot nu toe 24 mensen geplaatst met een Wsw-indicatie. Deze behoren automatisch tot de doelgroep en zijn opgenomen in het doelgroepenregister.
   Van de geplaatsten hebben er 2 een Wajong-indicatie. Op de Wsw-wachtlijst staan nu nog 240 mensen, daarvan zijn er 33 jonggehandicapt. Van het aantal mensen op de wachtlijst is ruim de helft inwoner van Helmond.
8. Vraag: Hoeveel mensen zijn er inmiddels opgenomen in de doelgroep-registratie? Hoeveel daarvan zijn jonggehandicapten?
   Antwoord: In het doelgroepenregister zijn landelijk inmiddels ongeveer 300.000 mensen opgenomen. Er zijn indicatief 2100 Helmonders opgenomen in het doelgroepenregister, waarvan ongeveer 225 jonggehandicapten. Zij zijn in beeld bij het UWV-Werkbedrijf.
   In het doelgroepenregister zijn mensen opgenomen die niet in staat zijn om een drempelfunctie uit te voeren. Een drempelfunctie is een functie die een lichte belasting van iemand vraagt, en die iemand met (forse) beperkingen uit kan voeren. Als iemand niet in staat is een drempelfunctie uit te voeren, dan is hij niet in staat het wettelijk minimumloon (WML) te verdienen. Het UWV doet de beoordeling. In het doelgroepenregister is niet zichtbaar of er sprake is van een jonggehandicapte.
   Het doelgroepenregister geeft qua aantallen geen zuiver beeld. In eerste instantie zijn alle Wajongers (ook zonder arbeidsvermogen) en schoolverlaters Praktijkonderwijs en VSO-scholen (tot 18-7-2015) opgenomen in het doelgroepenregister. Na herbeoordeling op arbeidspotentieel en aan de criteria voor opname in het doelgroepenregister worden alle Wajongers, (schoolverlaters Praktijkonderwijs en VSO-scholen), die niet aan de criteria voldoen, na twee jaar uit het doelgroepenregister verwijderd.