Iedereen kan binnenkort het Robustelly-orgel in de Lambertuskerk van buiten én van binnen bekijken. Op 1 oktober begint een grote restauratie waardoor zichtbaar wordt wat er allemaal achter de pijpen zit. De Robustelly Society Helmond, zoals de stichting sinds vorig jaar heet, heeft 100.000 euro bij elkaar geharkt voor groot onderhoud van het orgel. De 3 klavieren moeten worden aangepakt, de windvoorziening lekdicht gemaakt en het mechaniek zelf gerepareerd.
Het werk wordt uitgevoerd door Verschueren orgelbouw uit Heythuysen. Dat is een groot voordeel, zegt organist Jan van de Laar. Verschueren stemt jaarlijks het orgel en kent het door en door. Dat bespaart onderzoekskosten. Maar het laatste grote onderhoud dateert alweer van enige tientallen jaren geleden. Vandaar dat het nu hoog tijd is om de zaak eens grondig aan te pakken. Dat gebeurt door een ‘behoudende restauratie’ waarbij originele delen behouden worden en reparatie zoveel mogelijk met originele materialen gebeurt. De stichting is al lang bezig om fondsen te werven voor deze restauratie. De gemeente draagt daarin bij met een garantiesubsidie van maximaal 10.000 euro.
Het Robustelly-orgel in de Lambertuskerk behoort tot de top 10 van de Nederlandse orgels. Het werd in 1770-1772 gebouwd door de Luikse orgelbouwer Guillaume Robustelly voor de abdij van Averbode. In 1797 werd deze abdij opgeheven en het orgel werd gedemonteerd en opgeslagen, in afwachting van een koper. 25 Jaar later kocht het Helmondse parochiebestuur het orgel. Tussen 1856 en 1861 werd de te klein geworden kerk vervangen door de huidige. Daarbij werd het orgel voor het eerst gerestaureerd.
Het orgel telt 47 registers en bijna 8.000 pijpen. Het is uniek omdat het 1 van de weinige klassieke Franse (waar Robustelly zijn vak leerde) barokorgels in Nederland is. En omdat het op het hoogtepunt van zijn carrière geweldig goed (volgens de deskundigen) gelukt is qua bouw en klank. Elders in Nederland staan wat kleine orgels die vaak nog maar zeer ten dele van Robustelly zijn. Je moet naar Leuven, Eupen of Bierbeek om een (deels) echte Robustelly te horen en zien.
De klus is mei volgend jaar afgerond. Organist Van de Laar hoopt dan op een flitsende herstart van de orgelconcerten in de Lambertuskerk in de Kerkstraat. Met een kleine voetnoot: “De stad en haar inwoners mogen zich er best meer van bewust van zijn dat zij zoiets bijzonders bezitten. Als het orgel in bijvoorbeeld orgelstad Haarlem stond, zou de belangstelling heel wat groter zijn.”