Dat ik eind 2006 een eerste poging waagde om het Helmonds dialect tot gemeentelijk monument verklaard te krijgen, was zo gek nog niet! Want onlangs besloot het kabinet dat het Nederlands in de Grondwet zal worden opgenomen. Voor mij een extra-stimulans om met een van mijn vele petten op (fractievoorzitter Helder Helmond of voorzitter Comité Open Monumentendag-Helmond of voorzitter Haw Ut Hellemonds of …) in de nabije toekomst wellicht weer een nieuwe poging te doen. Dat het Hellemonds nog immer volop in de aandacht staat, is welhaast bijna dagelijks te merken. Althans mij valt het heel erg op. Deze week is overigens een week waarbij zowel het Hellemonds áls de monumenten volop in de aandacht staan. Komend weekend is namelijk voor de 24ste maal het jaarlijkse landelijke open monumentenweekend, en daar doet Helmond theatraal vanuit het oogpunt van bevordering van de volkscultuur (ná 2009 het Wilhelmonds) ook aan mee. Tevens wordt bewust in dat monumentenweekend al weer voor de 4e maal Ut Hellemonds diktee gehouden in 't Speelhuis – waar anders! Waarom? Omdat ze van Haw Ut Hellemonds ons skitterende dialect zien als een potentieel monument. En niet zomaar een monument maar misschien wel het summum van immaterieel industrieel erfgoed! Dá's niet helder Rieter, zullen jullie stellen. Terecht. Ik bedoel daarmee het toppunt van niet tastbaar (zoals een stenen gebouw) industrieel erfgoed. Want het is toch met name dankzij het feit dat we als grote fabrieksstad veel Helmonds sprekende arbeiders kenden. En gelukkig nóg kennen! En na het verschijnen van het Helmonds woordenboek eind 2006, was dan ook de tijd rijp ook het gespróken Hellemonds te gaan koesteren. Gelukkig deden en doen heel veel aan carnaval verbonden mensen en organisaties dat al. Maar sinds Haw Ut Hellemonds begin 2007 op het toneel is gekomen, gebeurt dat ook stads-breed. En met succes want zo blijkt in een onlangs verschenen taalboek voor de jeugd náást het Amsterdams óók Ut Hellemonds genoemd te zijn. Voor wie dat nog nooit heeft gedaan is een bezoek aan Ut Hellemonds diktee aanstaande zaterdag 11 september dan ook een aanrader. En wie niet genoeg kan krijgen van de Helmondse cultuurhistorie kan zowel zaterdag 11 áls zondag 12 september van 13.00 tot 17.00 uur meedoen aan een theaterwandeling tussen de opengestelde monumenten door. Op zaterdag door de Bundertjes met als startpunt het Jan Vissermuseum. En op zondag in het centrum, o.a. vanaf de Gaviolizaal maar ook vanaf het kasteel en het Filmhuis. Tot slot: of in 2016 de Traverse, die dan 50 jaar oud is, in aanmerking komt voor de status van rijksmonument, ondanks de recent ondergane transformatie c.q. face-lift, valt echter te betwijfelen.
Hopelijk maakt u ook een mo(nu)ment voor de Helmondse cultuur; hawdoe!

Michael Rieter
Fractievoorzitter