Peijs: vrijwilliger verdient meer waardering
Vrijwilligers vormen het cement van de samenleving. Het klinkt afgezaagd, maar het is ontzettend waar. Als in Helmond alle mensen die onverplicht en onbetaald werk doen voor de samenleving of voor een ander daarmee zouden stoppen, dan zou onze stad als los zand zijn. Geen sportvereniging kan voortbestaan zonder de vrijwillige trainers, barmensen en scheidsrechters.
Als gemeente is het onze taak om goed te zijn voor onze vrijwilligers en organisaties die draaien op vrijwilligers. En dat kan in Helmond nog beter. Mijn collega-gemeenteraadslid Désirée Meulenbroek maakte eind 2019 een Witboek Blijwilligers. Naar aanleiding van dit Witboek zal de gemeenteraad binnenkort doorpraten over het verbeteren van ons vrijwilligersbeleid.
In dat kader sprak ik vorige week met Vivienne van Leuken, samen met Peggy van Vijfeijken oprichter van de Stichting VIPE. VIPE geeft gratis pruiken en haarstukken aan mensen die hun haren hebben verloren. In 2018 werden Peggy en Vivienne gekozen als Brabander van het jaar. Prachtige erkenning voor deze mooie organisatie, waar ruim 20 vrijwilligers actief zijn. Maar ook deze Brabanders van het jaar moeten iedere dag vechten om hun werkzaamheden te kunnen blijven doen. Ze komen op dit moment niet in aanmerking voor een structurele subsidie vanuit de gemeente en de Zorgverzekeraars. Ook de vele fondsen in Helmond geven geen structurele subsidie aan dit soort organisaties. Wel kunnen ze projectvoorstellen indienen waarvoor ze eenmalig middelen kunnen krijgen. Maar daarmee kunnen ze niet de huur betalen, kunnen ze hun vrijwilligers geen vrijwilligersvergoeding geven en kunnen ze niet de pruiken wassen en versturen (zogenaamde exploitatiekosten). Nog even los van de vele uren werk die gaan zitten in subsidieaanvragen schrijven.
Daarom zal ik bij het debat over vrijwilligersbeleid voorstellen om de subsidiesystematiek aan te passen. Terug naar de waarderingssubsidies, een subsidie die je ontvangt omdat onomstotelijk vaststaat dat je zinvol en impactvol vrijwilligerswerk doet. Geen resultaatafspraken of projectplannen. En laten we die subsidie dan ook meteen voor 4 jaar verstrekken.
Daarnaast vraagt de PvdA al twee jaar om maatschappelijke banen. Waarom maken we van sommige vrijwilligersbanen geen betaald werk, tegen ten minste minimumloon? Bijvoorbeeld de dames die bij VIPE drie dagen in de week pruiken sorteren, wassen en versturen. In Groningen starten ze met participatiebanen, in Helmond laten we ons vooralsnog vooral afremmen door mogelijke wettelijke beperkingen. In dit geval vind ik dat we onze nek best wat meer uit mogen steken voor onze vrijwilligers.
Nathalie Peijs
Raadslid PvdA Helmond
14 reacties:
Hier sta ik helemaal achter. Zonder vrijwilligers stort alles in elkaar.
Er lopen hier een paar gedachten door elkaar die allemaal sympathiek zijn, maar in combinatie waarschijnlijk een compleet ander effect gaan hebben dan je voor ogen hebt.
Laten we beginnen met het scheppen van basisbanen via het usurperen van vrijwilligerswerk. Ongeveer de helft van de Nederlanders doet vrijwilligerswerk. Velen doen dit naast een betaalde baan, omdat ze het leuk vinden, omdat ze het nodig vinden of omdat niemand anders het doet. Op het moment dat een deel van de vrijwilligers betaald gaat krijgen voor het werk en de rest niet (voor hetzelfde werk), dan is de kans groot dat dit leidt tot scheve gezichten. Er stoppen dan mensen omdat ze het gevoel hebben minder gewaardeerd te worden.
Daarnaast is het ook goed je te realiseren dat vrijwilligerswerk voor mensen in een uitkeringssituatie vaak een veilige opstap is naar betaald werk. Veilig, omdat het niet automatisch bij de uitkeringsinstantie leidt tot gedeeltelijke goedkeuring bij arbeidsongeschiktheid. En voor de groep uitkeringsgerechtigden is een vrijwilligersvergoeding die vaak cash uitgekeerd wordt een aanvulling op het magere inkomen, terwijl een officieel loon gekort wordt op de uitkering.
Daarmee komen we meteen op het laatste punt, de basisbanen. Zolang dit soort subsidiebanen niet gemaximeerd worden qua percentage per beroep loop je de kans dat er kans is op verdringing en eenzijdigheid van het aanbod. Sowieso worden dit soort banen pas echt relevant als je er ook vaardigheden mee opdoet die je kans op werk vergroten. Vaardigheden die verder gaan dan werkroutine of het nakomen van afspraken. Dit is ook de reden dat de Melkertbanen destijds weer afgeschaft werden.
Kortom, het klinkt allemaal heel sympathiek, maar het loont waarschijnlijk om eerst wat proeven te doen voordat het ingevoerd wordt.
@Michiel, dank voor je uitgebreide reactie! Mijn column leent zich – alleen al door het beperkte aantal woorden – niet voor hele uitgewerkte ideeën 😉 . Ik heb dus vooral bedoeld wat ideeën te droppen. Die verdienen allemaal debat en verdere uitwerking. Ik bedoel ook zeker niet dat al het vrijwilligerswerk omgezet moet worden naar betaald werk. Maar sommig vrijwilligerswerk is nagenoeg verkapt werk en dat kan prima worden omgezet naar werkervaringsplekken in combinatie met een echt salaris. Insteek is dan dat mensen kunnen verderkomen (volgens mij een van de speerpunten van onze raad). Uiteraard in eerste instantie als proef.
Stichting VIPE We lopen inderdaad tegen verschillende zaken aan als vrijwilligersorganisatie. Hierover praten brengt meer bewustwording. Dus dank aan de gemeenteraadsleden die hiervoor open staan. We zien een positieve beweging op dat gebied. ????
Waar een wil is, is een weg. Nu in de praktijk blijkt dat er behoefte is aan debat moeten we dat zeker niet uit de weg gaan. Voortijdig beren op de weg zien, zoals Michiel van Geel doet, brengt ons nergens. Als het om mensen gaat, moet Helmond veel meer leren te denken in kansen en minder in beperkingen. Daar ligt een taak voor de gemeenteraad. Ik zal de ontwikkelingen/het debat daar met belangstelling volgen.
Een kenmerk van vrijwilligerswerk is dat uit vrije wil is, onbezoldigd. Waarom moet er middels subsidie weer een geld-issue van gemaakt worden? Voor een inkomen werk je. Het is toch niet meer dan normaal dat we voor elkaar zorgen op de sportclub, op school en in gezin of familie?
Sympathiek idee, maar beter dan, zeg, 1 procent van de vrijwilligers het volle minimumloon te geven lijkt mij om alle vrijwilligers, zeg, 1 procent van het minimumloon te geven.
Laat het experiment een jaar lopen, en als er geen nadelige bij-effecten optreden, stap je het jaar erna over op 2 procent. Daarna 4 procent, en zo blijf je verdubbelen zolang het goed gaat of tot je (na 7 jaar) het doel hebt bereikt.
Treden er in een bepaald jaar problemen op, dan doe je een stapje terug en houd je het op het laatste percentage dat nog wel goed uitpakte.
Een dergelijke geleidelijke verschuiving van waar we nu staan naar waar je naartoe wilt lijkt mij de aangewezen manier om experimenteel de (on)mogelijkheden af te tasten.
@roland vrijwilligerswerk brengt kosten met zich mee. Bij VIPE doen we inderdaad alles gratis, we verdienen er niets aan, toch worden ook kosten gemaakt (gebruikersvergoeding ruimte, drukwerk, verzend- & verpakkingskosten, onderhoud website, aanschaf en onderhoud pc, vervoerskosten, etc.).
@nathalie
He hebt gelijk dat zo’n column niet de ruimte biedt voor uitgebreide bespiegelingen. Het medium biedt die voordelen gelukkig wel en heeft het bijkomende voordeel dat je rustig je woorden kunt wegen. Vandaar ook mijn iets uitgebreide reactie.
Ik weet dat Thomas vanuit Groen-Links ook gedachten heeft over dit onderwerp en ik vermoed dat Ron Peters als vakbondsman ook wel ideeën heeft. Misschien kunnen we eens kijken of we met een aantal man de koppen bij elkaar kunnen steken en naast een proef als deze eens een fundamentele analyse kunnen maken. Over wat een gezamenlijk ideaal systeem zou kunnen zijn en hoe zich dit verhoudt tot (on)mogelijkheden m.b.t. vigerende wetgeving. En hoe we dit systeem dan flexibel genoeg kunnen maken om rekening te kunnen houden met de behoeften van het individu.
@Michiel van Geel op dinsdag 18 februari 2020 om 08:29:
Die fundamentele analyse lijkt mij niet ingewikkeld: je wilt dat iedereen de handen uit de mouwen steekt en dat aan het eind van de dag de koek eerlijk wordt verdeeld. In een ideaal systeem heb je daarom scherp in beeld of iemand werkt naar vermogen en wat de minimale behoeftes zijn, gegeven de persoonlijke situatie. Zo kom je tot een definitie van wat “de koek eerlijk verdelen” is, en daar handel je dan naar.
Zie ook mijn bijdrage aan de recente internetconsultatie rondom de Wajong.
http://www.zichtopharmonie.nl/2020/02/wajong.pdf
https://www.internetconsultatie.nl/besluitwajong
@Sander, dank voor de links naar de artikelen. En ik denk inderdaad dat we de analyse wel voorbij zijn en moeten gaan experimenteren. Punt is natuurlijk dat een begrip als basisinkomen politiek zo beladen is inmiddels, dat dat alleen daardoor al niet meer haalbaar lijkt. Maar er is echt een andere kijk nodig op werk en inkomen. En ik geloof – kijk naar Groningen – dat je daar lokaal echt mee aan de slag kunt. Van onderop komen veranderingen vaak sneller door als van bovenaf. @Michiel, wel goed idee om samen op te trekken op dit thema. Ik geloof wel dat dit een thema is dat in ieder geval PvdA, D66 en GroenLinks bindt.
@Nathalie Peijs op dinsdag 18 februari 2020 om 21:39:
Wie heeft het over een basisinkomen?
Vrijwilligerswerk financieel belonen op voorwaarde van aantoonbare maatschappelijke meerwaarde, zoals je voorstelt, brengt de vrijwilligers op één lijn met de mensen die zich in loondienst of als zelfstandig ondernemer nuttig maken.
Dat is een vereenvoudiging, en vereenvoudigingen kunnen de gevreesde Lanterfanter in ons losmaken. Maar door een “schuifknop” in het experiment in te bouwen, houd je het veilig.
@Michiel van Geel op dinsdag 18 februari 2020 om 08:29:
Ik denk dat Helder Helmond en mevrouw Bach zo’n vrijwilligersvergoeding ook wel iets vinden. Dan heb je al een meerderheid. 🙂 ????
Politici bedenken steeds nieuwe ideeën. Er is nooit voldoende tijd om plannen inhoudelijk te onderbouwen. Zo blijven we doorgaan.