Tuerlings: Geiten uit de buurt (deel 2)
Veiligheid is de laatste maanden een terugkerend thema geweest in de commissie B&E. De stadswacht kwam ter sprake, waarover ik eerder al een column schreef. Afgelopen donderdag stond het aanvalsplan veiligheid op de agenda, over de bestrijding van criminaliteit in Helmond en op 16 maart, exact een maand geleden, werd het risicoprofiel van de Veiligheidsregio Brabant Zuidoost (VRBZO) besproken. Op dit risicoprofiel kom ik later terug.
In juni 2016 was het thema van mijn column geiten en Q-koorts. Hier pak ik nu op terug, omdat het nog steeds zeer actueel is. Vorige week was er een informatieavond in wijkhuis Parkzicht in Dierdonk, over de nog altijd ontbrekende duidelijkheid rond de komst van een nieuwe geitenboerderij met 2300 geiten tussen Bakel en Dierdonk.
Ter sprake kwam ook een eerdere bijeenkomst met de GGD en omwonenden. Tijdens deze bijeenkomst had de GGD op de mondelinge vraag of deze geitenboerderij, gelet op de gezondheidsrisico’s, wel op deze locatie kon komen, een resolute nee geantwoord. Als omwonende en Q-koorts patiënt weet je dan wel hoe laat het is. En dat nog los van de komst van een nieuwe varkensboerderij met minimaal 10.000 varkens, ook in deze omgeving.
In mijn vorige column sprak ik al over de grote risico’s van zoönosen (van dier op mens overdraagbare ziektes). In de zes Peelgemeenten, met de op 2 na hoogste concentratie vee ter wereld, is dit risico nog nét wat groter. Met 40 dieren per inwoner is de verhouding ver te zoeken. Als al het vee in deze gemeenten gelijk verdeeld zou worden, stond om de 7 meter een koe, kip, geit of varken. Overal om ons heen, alle kanten op. Voor een gemiddelde straat dus ongeveer bij iedere boom. Stel je dit even voor. En al die beesten poepen… In heel Brabant leven 37 miljoen stuks vee. Daarvan leeft 23% in de zes Peelgemeenten, terwijl die maar 10% van de oppervlakte van Brabant vormen.
Die 37 miljoen dieren poepen zo’n 15 miljard kilo per jaar bij elkaar. Waar laten we dat? Precies. Een groot deel (6 miljard kilo) wordt uitgestrooid op het land om ons heen. Per vierkante meter van Brabant is dat gemiddeld iets minder dan anderhalve kilo. In de Peelgemeenten is het ruim 3 kilo. Dat is over de complete regio een laag van een centimeter. Stel je ook dit even voor… Van de overgebleven 9 miljard kilo raakt ieder jaar zo’n 3 tot 5 miljard kilo “zoek”. Best knap, al kunnen we wel raden waar we zouden moeten zoeken. De rest wordt verwerkt of naar het buitenland gestuurd. GroenLinks afdelingen in heel Brabant hebben hierover gezamenlijk een brandbrief naar het Provinciebestuur gestuurd, om te voorkomen dat dit beleid nog verder versoepeld wordt en we nog verder wegzakken in de shit.
Met 3 kilo poep per m² en bij iedere boom een dier in het achterhoofd gaan we nu kijken naar het risicoprofiel van de VRBZO. Daarin wordt een pandemie als meest catastrofaal en ook nog eens als zeer waarschijnlijk gekenmerkt. Overdraagbare dierziekten hebben minder heftige impact en zijn minder waarschijnlijk, al hebben de duizenden Q-koorts patiënten daar geen boodschap aan. Voor zoönosen heeft de VRBZO voldoende bestrijdingscapaciteit, maar een pandemie gaat ze nu nog boven het hoofd. Het is dan ook goed dat zo snel mogelijk verder geanalyseerd wordt hoe de bestrijdingscapaciteit voor een pandemie verbeterd kan worden.
Wetend dat de grootste ziekte-uitbraken van de laatste tijd (de Mexicaanse, de Spaanse en de Hongkong griep) voortkwamen uit dierziekten en via verschillende diersoorten konden muteren tot iets levensgevaarlijks, én dat ziekten ook verspreid kunnen worden via uitwerpselen, is het wellicht verstandig om de komst van íédere nieuwe boerderij in Zuidoost Brabant nog eens serieus te heroverwegen.
Het is namelijk niet de vraag óf er een keer een mega-uitbraak van een resistente bacterie of virus uit de intensieve veeteelt komt, maar wanneer! De grens tussen een pandemie en van dier op mens overdraagbare ziekten is flinterdun. Als het mis gaat, gaat het dus echt goed mis en dan zou Zuidoost Brabant wel eens niet het slachtoffer kunnen zijn, maar de bron van het probleem…
Deze column is niet om angst te zaaien, maar om bewustwording te creëren over de megarisico’s van intensieve veeteelt dicht bij mensen.
Thomas Tuerlings
Burgercommissielid GroenLinks
In de reacties hieronder staan weblog-updates.
10 reacties:
Goede column! Meteen duidelijk waarom er geen geit meer bij kan. Complimenten.
Normaal gesproken vind ik ook de columns uit de Groen-Links hoek weinig steekhoudend maar eerlijk is eerlijk: dit keer een goed verhaal. Complimenten hiervoor.
Uitstekend verwoord! Hier valt geen speld tussen te krijgen! Mijn complimenten
@Dan op dinsdag 18 april 2017 om 07:46:
Ere wie ere toekomt met betrekking tot de problematiek rond de geitenhouderij op de politieke agenda zetten; dat is toch echt PvdA. Zij waren het die ook het voortouw hebben genomen met de motie van september 2016. Gelukkig wel gesteund door een hele hoop andere partijen waaronder GL.
Met betrekking tot “de kilootjes poep die kwijt zijn” geen steekhoudend verhaal. Dat zit hem vooral in het “berekenen of berekeningswijze” van fosfaten en mestrechten. Daar is niemand het over eens. De voorstelling die nu geschetst wordt, is te simpel. Als je de column leest, zou je bijna denken dat we weten dat X kilo uit het beest komt, Y gaat op het land en naar verwerkers en Z is het verschil. Zo werkt dat helaas niet. Er is ook nog zoiets als droge meststof, nitraatgehalte, de ene kilo stront is blijkbaar de andere niet 🙂
Maar daar kan Jan Roefs van CDA vast wel een goede en simpele uitleg over geven.
PS: dit betekent niet dat ik het niet eens ben met de strekking, dat intensieve veeteelt in de buurt van dichtbevolkte gebieden problemen kan gaan opleveren.
Update 1:
Nog geen duidelijkheid over de geitenboerderijen, maar voorlopig nog niet
De gemeente Gemert-Bakel verleent voorlopig nog geen vergunningen voor een nieuwe geitenhouderij aan Muizenhol 1 en de uitbreiding van een bestaand geitenbedrijf aan Grotelseheide 4 in Bakel. Daarmee wordt het advies opgevolgd van de GGD die op verzoek van B&W van die gemeente een gezondheidsadvies had gegeven. Kort samengevat luidt het advies van de GGD: verleen de vergunningen nu niet en stel het besluit over de vergunningen uit.
Omwonenden van de 2 locaties geven aan veel zorgen te hebben over ziektes die gerelateerd zijn aan geitenbedrijven. Dat liet die gemeente weten via een persbericht. “De gemeente Gemert-Bakel neemt die zorgen serieus en doet er alles aan om te achterhalen of deze terecht zijn.”
Gisteravond was er een besloten bijeenkomst. Na afloop gaven de daarbij aanwezige Helmondse raadsleden Gaby van den Waardenburg (D66) en Sacha van Lierop (plan!) hun mening:
Wil je meer weten over wat er zoal, met name in Helmond, aan voorafging lees dan de beantwoordde raadsvragen en updates hier en hier en het gastblog van CDA-raadslid Angelique Raaijmakers in 2009.
Update 2:
Lokaal sterk stelde gisteravond schriftelijke vragen aan B&W over de geiten in Bakel. Dit keer gaan de vragen met name over de situatie als er veel geiten overlijden.
Wederom Helmondse raadsvragen over de geiten van Bakel
Hieronder de 8 raadsvragen (Questions) van Henriëtte Verouden en Kim Breuer van die partij voorafgegaan door hun inleiding. Zodra we de antwoorden (Answers) van het college hebben, plaatsen we die ook in zijn geheel in de reacties.
Hedenavond hebben wij in Gemert een besloten bijeenkomst bijgewoond, i.v.m. de presentatie van het GGD rapport n.a.v. de vergunningaanvraag voor een geitenhouderij aan Muizenhol 1 in Bakel. Zoals u weet bestaat er rondom deze aanvraag veel ongerustheid onder inwoners van Helmond.
Tijdens deze bijeenkomst hebben wij gevraagd naar een protocol wanneer er bovenmatig veel dieren overlijden op een bedrijf. Helaas bleek dat de gemeente Gemert-Bakel daarvoor geen protocol heeft.
Omdat er op dit moment een dergelijk probleem zich voordoet op een bedrijf aan de Grotelse Heide 4 te Bakel en de onrust voor de omwonenden niet via officiële kanalen wordt weggenomen hebben wij een aantal vragen voor u als college van Helmond.
Update 3:
Tijdens de gemeenteraadsvergadering gisteravond werden 2 ‘geiten-moties’ unaniem aangenomen en door B&W overgenomen.
De eerste (door de VVD bepleitte) motie (pdf) wil dat B&W overlegt met Gemert-Bakel, ODZOB en de provincie om het gebied rond de ongewenste geitenhouderij aan het Muizenhol in Bakel zo mogelijk als een urgentiegebied aan te wijzen.
De tweede (door GroenLinks bepleitte) motie (pdf) wil dat ook B&W snel een brief stuurt naar minister Edith Schippers. In die brief moet bepleit worden dat de Stichting Q-Support de rijkssubsidie behoudt omdat die stichting anders in 2018 zal moeten stoppen.
Gerda ! Verburgt is met de noorderzon vertrokken die wist er al lang van af wat de gevaren waren maar de uitvoer van geiten melk producten waren belangrijker en nu zitten honderden mensen met levensbedreigende aandoeningen .en dan draait die zelfde overheid de kraan dicht
Update 4:
De volledige antwoorden van B&W op de bovenstaande raadsvragen van Lokaal sterk over de Bakelse geiten:
Antwoord: Er is een wettelijke meldingsplicht voor besmettelijke dierziekten zoals de Q-koorts. Dat betekent dat een veehouder of een dierenarts, als hij een besmettelijke dierziekte vermoedt, dit direct bij de NVWA moet melden, dit kan 24 uur per dag via een speciaal telefoonnummer. Afhankelijk van de alertheid van de veehouder, dierenarts, huisarts/specialist kan er snel actie ondernomen worden om verdere acties in gang te zetten. Wanneer er sprake is van (niet-meldingsplichtige) dierziekte of zoönose (een infectieziekte waarbij mensen door dieren besmet worden) en het vraagt om urgente actie dan wordt direct het landelijk Centrum Infectieziekten (Clb) ingeschakeld. Er is een vastgesteld draaiboek crisisbesluitvorming zoönosen waarbij regionale afstemming plaatsvindt via de burgemeester(s) van de betrokken gemeente(n).
Antwoord: Het bevoegd gezag is het Ministerie van Economische Zaken, NVWA is de uitvoerende partij. Er is sprake van een landelijk protocol en vastgesteld beleid(sdraaiboek).
Antwoord: Buurtbewoners kunnen in eerste instantie een gemeente of de ondernemer benaderen, maar kunnen – als ze zich zorgen maken – ook direct contact opnemen met de NVWA.
Antwoord: Dat kan beide. De betreffende gemeente schakelt dan de NVWA in. Ook kunnen buurtbewoners rechtstreeks het NVWA benaderen. Zie het antwoord op vraag 3.
Antwoord: Er is sprake van landelijke monitoring van dierziekten. Een gemeentelijk protocol is niet van toepassing, omdat het landelijke protocol leidend is.
Antwoord: Zie het antwoord op vraag 5. Het toezicht op uitbraken is tegenwoordig goed geregeld. Er kan snel geschakeld worden en verdere actie ondernomen worden, maar daarbij blijft het afhankelijk van de alertheid van de veehouder, dierenarts, huisarts/ specialist.
Antwoord: In de RIB van 12 januari 2017 (pdf) bent u geïnformeerd over het proces rondom de omgevingsvergunning van eerder genoemde locaties in de gemeente Gemert-Bakel. Op dat moment zou het expertteam o.l.v. de GGD voor het eerst bij elkaar komen. Voor deze bijeenkomsten van het expertteam heeft de gemeente Helmond ook input geleverd. Na een aantal bijeenkomsten met experts en betrokkenen en verder onderzoek heeft de GGD Zuid-Oost Brabant op 13 april jl. een integraal advies op het vlak van gezondheid bij de vergunningsvragen Muizenhol 1 en Grotelseheide 4 aan het college van Gemert-Bakel aangeboden. De GGD adviseert de gemeente Gemert-Bakel “gezien de specifieke situatie op dit moment deze vergunning nu niet te verlenen en het besluit uit te stellen over de vergunningsaanvraag gezien de psychosociale problematiek die speelt, de risico’s van de cumulatieve geurbelasting, de zorgen over de controle en beheersbaarheid van hygiënemaatregelen en de nieuwe op korte termijn te verwachten onderzoeksuitkomsten VGO (Veehouderij en Gezondheid Omwonenden)’. Het college van Gemert-Bakel heeft besloten het advies van de GGD op te volgen en op dit moment nog geen besluit te nemen over de vergunningsaanvraag.
Antwoord: Het college van Helmond heeft inderdaad een uitnodiging gehad voor deze avond. Vanuit het college is wethouder De Leeuw aanspreekpunt in dit dossier. Zij kon helaas door andere verplichtingen niet aanwezig zijn maar is naderhand op de hoogte gesteld van de uitkomsten van het rapport en heeft de rapporten ook ontvangen. Uiteraard blijven wij, zowel bestuurlijk als ambtelijk, in goed overleg met de gemeente Gemert-Bakel over het vervolg in dit proces.
de bewindslieden die er over gaan moeten daar maar met zijn gezinnetje de zomer door brengen piepen ze wel anders denk ik