Van der Kant: Democratische vernieuwing
Het nieuwe ambitieakkoord geeft ruimte voor samenwerking en vernieuwing. Bijvoorbeeld op het vlak van participatie. En dat is een goede zaak.
Met participatie bedoelen we het betrekken van onze inwoners. Dat is in de afgelopen jaren te weinig gebeurd. Lokaal (en landelijk) tekent zich een trend af: het vertrouwen in de politiek neemt af, inwoners voelen zich niet goed geïnformeerd en ervaren nauwelijks betrokkenheid bij besluitvorming. Dat uit zich in Helmond in lage opkomstcijfers bij gemeenteraadsverkiezingen.
Dat kan anders – en moet anders. In campagnetijd hoorde ik veel partijen zeggen (beloven?) dat we niet over onze inwoners moeten praten, maar mét. Laten we daar werk van maken. Want we staan voor nogal wat uitdagingen in Helmond.
Zo groeien we naar een stad met 115.000 inwoners, willen we de tweedeling het hoofd bieden en werken we met partnerstad Eindhoven aan een Klimaatactieplan om sneller klimaatneutraal te zijn. Dat heeft impact op nogal wat terreinen. Hoe geven we bijvoorbeeld de energietransitie in onze stad vorm? Met de kennis over thema’s als deze zit het in Helmond wel goed. We kunnen bogen op een kwalitatief sterk ambtelijk apparaat.
De kunst is om die kennis te vertalen in concrete plannen. De inbreng van onze inwoners is daarbij noodzakelijk, maar ook lastig ‘voor elkaar te krijgen’ met een almaar groeiende kloof tussen politiek en inwoners. Een burgerberaad biedt uitkomst.
Een gelote groep inwoners buigt zich dan over een vraagstuk dat alle Helmonders raakt. Zij vormen een representatieve afspiegeling van de inwoners van onze stad en wisselen hun persoonlijke kijk met elkaar uit. Vervolgens laten ze zich uitvoerig informeren door experts. Dat helpt om hun persoonlijke kijk te verdiepen of juist aan te scherpen. Tot slot formuleren ze aanbevelingen voor nieuw beleid.
In steden als Haarlem, Utrecht en Amsterdam, maar ook internationaal is het burgerberaad een succes. Het vertrouwen in de politiek is er toegenomen. Bovendien blijkt het een uitstekend middel tegen polarisatie: niet vooringenomen meningen, maar dialoog en uitwisseling staan centraal. Hoe gevoeliger een kwestie? Des te slimmer om een burgerberaad te organiseren.
En werkt zo’n burgerberaad niet juist vertragend? Het simpele antwoord luidt: nee. Juist op vraagstukken waar we ons in Helmond op vastbijten, kunnen burgerberaden voor versnelling zorgen. Als het in andere steden kan, moet dat ook in Helmond lukken. CDA Helmond werkt graag mee aan zo’n vernieuwing.
John van der Kant
Raadslid CDA
22 reacties:
Op zich een goed idee John, maar die experts zijn dat “wij van WC eend experts” of echt onafhankelijke neutrale mensen die niet “gekocht” zijn of er voor hun eigen zakken zitten?
Ik weet dat ik wantrouwend overkom en ben maar dat heeft de media, lokale ambtenarij en Den Haag de laatste decennia’s van mij gemaakt helaas.
Het is een goed idee. Volgens mij is daar al ooit over gedacht.
Hij is pas een paar maanden politicus maar praat al meteen in vakjargon. Terwijl je van een nieuwkomer, zeker in een partij als het CDA, zou hopen dat er een keer ander geluid uit komt.
Die vernieuwing en het praten met ipv over Helmonders hoor ik al jaren, ook van zijn CDA. Maar concreet wordt dat nooit.
Het grote probleem met dit idee is dat geen Helmonder zich nog interesseert in politiek. Een burgerberaad lijkt me dan geen realistische optie. Wie wil daar in? Mensen die toch al politiek betrokken zijn of wat wijkraadmensen. Een ‘gemiddelde burger’ ga je hier niet mee bereiken.
Wil je dat burgers weer meedoen, win dan eerst het vertrouwen terug door te doen wat goed is voor de stad. En geen politiek van mensen die van partij naar partij hoppen als ze boos zijn dat hun baantje wordt afgepakt. Geen wethouders zonder diploma uit Rotterdam halen als je ook Helmonders hebt die het werk kunnen doen. Geen ondernemertje pesten omdat hun regenbooggevel je niet aanstaat.
Luister naar mensen, ja! Dat betekent luisteren naar meningen die ver van de jouwe af kunnen staan. En ook luisteren naar een verkiezingsuitslag.
En als je klaar bent met luisteren, praat dan niet terug in politiek jargon maar gewoon op z’n Helmonds/ Hollands. We moeten het als Helmonders met elkaar zien te rooien, hou het begrijpelijk.
@Twanneman, bedankt voor je reactie. Ik vind overigens helemaal niet dat je wantrouwend overkomt, maar terecht een kritische noot kraakt. Over je vraag van “Wij van WC-eend …”: er is veel onderzoek gedaan naar het vertrouwen en wantrouwen in de politiek. En ook naar “Wat werkt dan wel?” en “Onder welke voorwaarden werkt dat dan?” Dat is (voor zover ik dat kan overzien) gebeurd door onafhankelijke onderzoekers.
@Anton op maandag 27 juni 2022 om 11:51:
@Anton, ik heb in deze column geprobeerd kort en helder uit te leggen wat participatie is, hoe een burgerberaad participatie kan helpen en wat een burgerberaad is. Daarbij heb ik geprobeerd jargon te vermijden – mijn excuses als dat niet (helemaal) gelukt is.
Je schrijft dat luisteren naar mensen belangrijk is – en dat is het ook. In een burgerberaad geef je de inwoners écht een stem, laat je ze meedenken en meepraten. Daaraan ontbreekt het nu. Ik vind het de moeite waard om daar werk van te maken.
Heel goed John, maar de vraag is wel hoe je mensen zo gek krijgt om deel te nemen in een burgerberaad.
En nog een interessant artikel voor je:
https://www.nrc.nl/nieuws/2022/06/17/burgerberaden-leiden-tot-een-chaotische-democratie-a4133827#/krant/2022/06/18/#204
@John van der Kant op maandag 27 juni 2022 om 13:18:
Top!
Het zal wel wat zijn, zo’n burgerberaad, want ik heb zo de indruk dat een nuchtere burger betere beslissingen neemt dan de gemiddelde politicus…
Daar zijn mijns inziens legio voorbeelden van zowel binnen als buiten Helmond 🙂
@Anton op maandag 27 juni 2022 om 14:27:
Ik kan me voorstellen dat niet iedereen interesse heeft om deel te nemen aan een burgerberaad. Waar het om gaat is: de groep die wel wil aanhaken moet een goede afspiegeling zijn van de inwoners van onze stad.
Bedankt voor het delen van het artikel uit NRC. Daarin lees ik dat burgerberaden niet overal een succes zijn. En dat is ook zo. Onderzoek naar mislukte pogingen laat zien dat er dan vaak geen sprake was van een goede afspiegeling van de inwoners. Maar nog kwalijker: dat er soms na een burgerberaad weinig werd gedaan met de adviezen van inwoners.
Bij een burgerberaad is het belangrijk dat je vooraf duidelijke afspraken maakt over wat je er achteraf mee gaat doen. Ik denk oprecht dat de inbreng van onze inwoners meerwaarde heeft. Dat geldt trouwens ook voor jouw reacties op onze column: het maakt duidelijk dat je vanuit meerdere kanten naar een zaak kunt kijken. Ik vind dat waardevol, dus dank daarvoor.
Goed idee, heel goed om burgers meer te betrekken bij zaken die belangrijk zijn in hun stad of dorp. Ik lees dat er al steden zijn die ons voorgegaan zijn, leer van die steden van de goede dingen maar ook van wat er mis gegaan is. Het zou mooi zijn als het van de grond komt, maar het zal ook moeilijk zijn want het wantrouwen is momenteel groot in de politiek.
Terechte opmerking dat de kloof tussen burger en overheid vergroot is. Ik denk dat er veel burgers met eigen initiatief zijn afgehaakt nadat er een stiekem onderhands politiek kliekje gevormd is wat nu de Helmondse gemeenteraad heet. Als je luisteren naar mensen dermate belangrijk vind, dan had je op z’n minst je stem kunnen verheffen tegen die uiterst onbetrouwbare en partijdige informateur en de andere helft van alle Helmondse stemmen kunnen respecteren (je kunt hem nog steeds dwingen tot text en uitleg) dan pas heb je beweging, participatie en democratische vernieuwing.
Er zijn genoeg mogelijkheden tot inspraak. En is er overleg mogelijk over plannen. En word dit ook erg vaak gevraagd vanuit gemeente.
Helaas zie je daar al te vaak dezelfde mensen. En haken veel mensen helemaal niet aan. Of soms helemaal geen. Achteraf is er commentaar genoeg. Je kunt nu eenmaal niet alles brengen. En afgeven op de raad. Soms zul je ook zelf op moeten staan. Of schrijf eens een ingezonden brief aan de raad of spreek in. Ook die mogelijkheid word vaak niet benut. Afgeven in een column of pc reactie uit je luie stoel is dan ook erg makkelijk. Beste heer van der Kant doe eerst beetje voor onderzoek voor je zo’n column van je afschrijft.
Vind het ook een geweldig idee. Verfrissende column, mijn complimenten!
@John van der Kant, ik heb enkele concrete vragen,
1 Hoe snel vanaf vandaag zou jouw idee tot de start van een eerste proefproject kunnen komen als het goedgekeurd wordt door de gemeenteraad en alle neuzen dezelfde richting staan? Moet ik dan denken aan bijvoorbeeld een half jaar of meer in jaren?
2 Denk je dat coalitiepartijen ook iets voelen voor jouw idee of zijn die tegen en is het hele idee daarmee dan eigenlijk doodgeboren?
3 Ik kan me voorstellen dat niet elk onderwerp zich hiervoor leent. Kun jij een paar suggesties geven welke wel zouden kunnen werken?
@Henk op maandag 27 juni 2022 om 23:14:
Mee eens. Zal vast goedbedoeld zijn, maar ik vermoed dat het CDA achter de schermen alvast op zoek is naar andere manieren om stemmen mee te trekken, nu na 40 jaar pamperen, draaien en wegkijken duidelijk begint te worden dat hun eigen boerenachterban naar alternatieven gaat kijken, nu ze hun zin niet krijgt..
Opmerking vooraf: de columnist slaat in mijn ogen precies de juiste toon aan door constructief aan de slag te gaan met de ruimte voor samenwerking en vernieuwing die het ambitieakkoord biedt.
Als het elders werkt, lijkt het mij zeker een goed idee om ook in Helmond met burgerberaden te experimenteren. Maar de auteur van het NRC-artikel heeft gelijk dat het burgerberaad in zijn dwingende vorm vooral problemen met zich mee brengt, en dat er ook allerlei andere manieren zijn waarop burgers kunnen participeren.
Toen ik mij ooit geroepen voelde bepaalde misstanden bij een Helmonds reïntegratiebedrijf aan de orde te stellen, ondervond ik bij de politici genoeg goede wil om er iets aan te doen, alleen ontbrak het de meesten aan inspiratie hoe dit op te pakken. Het beste recept (met dank aan de SP en de VVD, wat een combinatie!) bleek een periodiek overleg van ervaringsdeskundigen om de problematiek nauwkeuriger in kaart te brengen. Per deelprobleem wees de oplossing min of meer zichzelf, al was het wel een zaak van lange adem.
Gegeven de successen elders heb ik er vertrouwen in dat burgerberaden in Helmond meerwaarde zullen hebben, maar op basis van mijn eigen hierboven geschetste ervaring heb ik het idee dat die meerwaarde niet zozeer in de oplossingen zit die burgerberaden kunnen aandragen als wel in bewustwording bij de politiek met welke kwesties burgers rondlopen.
@Hans van de Reek op dinsdag 28 juni 2022 om 08:17:
Dank Hans! Je eerste en tweede vraag beantwoord ik samen. Ik heb zeker het idee dat ook coalitiepartijen hiervoor openstaan. In het ambitieakkoord staat het burgerberaad als voorbeeld om participatie te stimuleren. Laten die woorden omzetten in een concreet plan. Wat mij betreft: tijd voor actie. Daarom zal ik me inspannen om dit thema op de raadsagenda te krijgen.
Als er daadwerkelijk een meerderheid positief tegenover dit idee staat, kan het vervolgens snel gaan. Het zou jammer zijn als dit een traject van jaren wordt. Wel gaat kwaliteit boven snelheid: als we ervoor gaan, dan doen we het ook goed wat mij betreft.
Over je derde vraag om suggesties: bij een burgerberaad gaat het over moeilijke vraagstukken. Vaak zijn dat vraagstukken waarover heel verschillende meningen bestaan. In andere steden zijn dat vraagstukken over vergroening, energietransitie of ‘co-creatie’ bij wijkontwikkeling (samen met de gemeente zorgen voor een goede wijkontwikkeling). Soms zijn het heel specifieke thema’s, zoals de geluidshinder bij Schiphol.
Het kan ook een thema zijn als ‘vuurwerk’. Ik denk dan aan de column van collega-raadslid Martijn Rieter vorig jaar. Hij vroeg lezers van deze weblog toen naar hun mening over vuurwerk. Daarop volgden heel uiteenlopende reacties.
Het voordeel van een burgerberaad is dat het de onderlinge verdeeldheid verkleint. Er komt meer begrip voor andere meningen. Bovendien leidt het tot meer steun voor besluiten.
@Job dinsdag 28 juni 2022 om 10:05
Vandaag hebben ze gemeentelijk / provinciaal referendum in ieder geval t.a.v. thema van deze column de das omgedraaid. Ook transparant nu net met deze column te komen en referendum hierin niet te benoemen.
Op die participatie zaten ze niet te wachten bij CDA. Ook binnen de helmondse CDA afdeling leek participatie niet gewenst.
Bij podiumbijeenkomsten, thema avonden en wijkontwikkelingen zien we al weinig mensen komen. Wiens belangen worden dan nog behartigd. Hoe bepaal je dat deze representatief en onafhankelijk zijn.
Wie gaat deze extra inzet betalen. Ambtenaren hebben nu al weinig tijd en er is veel wisseling vd wacht. Laat staan extra inhuren van expertise.
Heeft Dhr van der Kant daar ook een antwoord op ?
@ Henk
@ Job
Merkwaardig hoe stil het blijft na jullie vragen en opmerkinge
Hopelijk komt er nog een antwoord!
@Henk op dinsdag 28 juni 2022 om 17:38:
Beste Henk, je doelt in je reactie van gisteren op het voorstel voor een verandering van de grondwet. Dat is een zaak van de Tweede Kamer, niet van lokale politiek. Een burgerberaad in Helmond is echt iets anders. In mijn ogen kan het een goede aanvulling zijn van huidige instrumenten. Want inderdaad: die dichten de huidige kloof niet.
Ik heb je vragen uitgezet bij een aantal gemeenten en zojuist al een paar reacties ontvangen. Zo lopen de kosten voor een burgerberaad sterk uiteen. Het ligt er namelijk aan hoe je het inzet. Wil je grote thema’s aanpakken? Dan duurt het traject van een burgerberaad langer. En wil je 75 of 250 inwoners betrekken? Ook dat heeft invloed op de kosten.
Ook interessant vind ik een aantal punten in de evaluatie van het (grote) burgerberaad in Utrecht. Een paar highlights:
– “… opgemerkt werd dat participatieprocessen altijd geld kosten. Wanneer de politieke besluitvorming in een stroomversnelling komt door het burgerberaad wordt er ook veel bespaard.”
– “Door loting komen vanzelf veel sectoren in een burgerberaad. De kans is groot dat er naast bewoners ook bijvoorbeeld ondernemers, docenten en andere categorieën worden geloot waarmee je toch een brede vertegenwoordiging van de samenleving krijgt. Inclusiviteit is belangrijk.”
@John van der Kant
CDA gaf aan zijn achterban te hebben gevraagd en vervolgens geen steun hebben gegeven in de kamer.
,,Over een correctief referendum in gemeenten, provincies en waterschappen, ben ik de afgelopen tijd in gesprek gegaan met onze lokale afdelingen. Van hen was een overgrote meerderheid, 90 procent, tegen. Daarom zal het CDA dit voorstel niet steunen.’’ Ik ga ervan uit dat CDA Helmond tot die achterban behoort ? Dat betekend dan toch dat CDA Helmond en of U toch een standpunt heeft met betrekking tot dit onderwerp.
Vervolgvraag. Is de loting door middel van inschrijving om plaats te nemen in de burgerberaad?
@Henk op woensdag 29 juni 2022 om 23:17:
We begrijpen je referendum-vragen, maar dat is niet het topic van deze column. Als jij graag wilt weten wat het Helmondse CDA vindt van andere onderwerpen, dan kun je dat rechtstreeks aan bijvoorbeeld John vragen, hier staat zijn mailadres. Omdat de columns van raadsleden wel eens vaker gebruikt worden voor vragen die er leven over (heel) andere onderwerpen, deze mededeling aan jou in de hoop dat andere reageerders het ook lezen.
Als het bovenstaande onduidelijk is, vragen we je een mailtje te sturen naar [email protected] met je telefoonnummer. Wij bellen je dan graag om het uitgebreider uit te leggen. Hieronder is dat in ieder geval niet gewenst.
Excuses weblog. Ik begrijp de reactie.
Burgerberaad word door CDA zelf rechtstreeks gekoppeld aan de zojuist afgewezen referendumwet. Tevens kwam en de column en dat onderwerp ook gelijktijdig. Vandaar de vraag. Ik bedoelde niet direct dieper op referendum in te gaan. Al mis ik die koppeling wel in de column.
Tevens was de vraag over kosten van een burgerberaad. En de wijze van loting van personen die in de burgerraad plaatsnemen. En of deze dan vervolgens een afspiegeling van het “helmondse” zouden zijn. Zodat er wel echt een onafhankelijke gedragen burgerraad zou ontstaan.
@Henk op donderdag 30 juni 2022 om 11:56:
Beste Henk, over de kosten: dat hangt af van hoe (groot) je een burgerberaad inkleedt. Dat geldt ook voor het ‘ambitieniveau’ ervan. Daarmee bedoel ik: wat wil je (als gemeente) met het beraad bereiken? Hoe complex is het vraagstuk dat je aan inwoners voorlegt? Hoeveel tijd vraagt het doorlopen van een goed proces?
Willekeurige loting zou een representatieve afspiegeling van de Helmondse inwoners moeten opleveren. Denk bijvoorbeeld aan demografische factoren, maar ook aan de houding ten opzichte van het vraagstuk. Het is juist de bedoeling dat inwoners met verschillende opvattingen (of: nog geen uitgesproken mening) met elkaar de dialoog aangaan. Wat je schrijft klopt: het moet gaan om een onafhankelijk gedragen burger(be)raad. Representatie is een belangrijke randvoorwaarde.